موضوع: تفسیر معاد در قران

آیه بعدی از قران کریم برای بحث معاد و مطالب پیرامونی آیه برای پرداختن به تدبر و تفکر در قران به شکل توقیفی آیه " ولقد صدقکم الله وعده اذ تحسونهم بأذنه حتی اذا فشلتم و تنازعتم فی الامر وعصیتم من بعد ما أراکم ما تحبون منکم من یرید الدنیا و منکم من یرید الاخره ثم صرفکم عنکم لیبتلیکم ولقد عفا عنکم والله ذو فضل علی المؤمنین [1] "

اولین نکته این آیه اینست که در ادامه آیه قبل و در مورد داستان جنگ احد است با آیه قبلی سنلقی فی قلوب الذین کفروا عطف جمله بر جمله است واو ولقد میتواند عاطفه باشد و عطف کند این جمله را به جمله سنلقی فی قلوب الذین کفروا الرعب و میتواند حال باشد یعنی بعد از آنکه ما این بلا را بر سر مشرکین در آوردیم (در حمراء الاسد دشتی در 16 کیلومتری مدینه) در حالیکه صدقکم الله وعده خداوند به وعده خودش وفا کرد و میتواند این جمله حالیه تعلیل برای گذشته باشد علت اینکه خدا رعب و وحشت را دل مشرکین انداخت این بود که خداوند وعده نصر داده بود ولی ظاهرتر از همه واو عاطفه است که از درون این عطف بقیه چیزها بیرون میآید. لقد صدقکم الله وعده صدق در ثلاثی مجرد دو مفعولی استعمال

شده صدقکم الله وعده بمعنای تصدیق و تثبیت یعنی ثبت لکم وعده که از باب سلیس شدن معنا در ترجمه ما لام میآوریم برای مفعول اول یعنی صدق لکم الله وعده و میشود با این بیان گفت که صدقه مفعول اولش با لام است و این دو مفعولی شدنش رایج نیست. کلمه لقد نیز تأکید است هم لامش لام ابتدائیت و تاسیس از بیان یک ضرب القاعده است هم قد آن تحقیق است لام تأکید و قد تحقیق و زمانیکه تاکید و تحقیق کنار هم قرار میگیرند اوج تاکید یک مطلب است

دومین نکته : اذ زمانیه لقد صدقکم الله وعده در زمانیکه تحسونهم ای تقتلونهم حس در لغت بمعنای درک و شعور است در اینجا بمعنای قطع بکار برده شده است و علت آن اینست که معنای متضادش گرفته شده است چون قطع از بین برنده حس است این هم از سنتهای تاکتیکی در بدیع است تحسونهم یعنی تقتلونهم یعنی تنفون الحس منهم القتل نفی الحس تحسونهم این از زیبایی های بدیعی است که معنای متضاد را در یک لفظ تضمین کنیم اذ تحسونهم باذنه خداوند وعده خودش را وفا کرد چه زمان؟ وقتی که داشتید آنها را میکشتید این اشاره دارد به اینکه وقتی پیامبر فرمودند شما چهل نفر روی این جبل رمات جبل عینین در مدینه بایستید و ما چه شکست خوردیم و چه پیروز شدیم اینجا را رها نکنید تا وقتیکه بالا بودند مسلمانان چیره بر دشمن بودند اذ تحسونهم باذنه با اذن خداوند یعنی بحث توحید افعالی در اینجا مشهود است تقتلونهم باذنه چه زمان؟ تا زمانی که طبق قاعده عمل میکردید آن چهل نفر بالا بودند و جنگجویان مسلمان با دشمن میجنگیدند و آنها را میکشتند و پیروز شدند تا زمانیکه که انسان طبق قاعده زندگی و سنن هستی و نظم آفرینش زندگی میکند اوضاع مطابق با مصلحت به نفع انسانها تنظیم میشود . این مطلب ادامه داشت و همه چیز از قبیل امداد خدا و نصرت ادامه داشت

تا زمانیکه اذا فشلتم سست شدید وآن انسجام را بهم زدید و بسته ای را که پیغمبر برایتان معرفی کرده بود بهم ریختید آن چهل نفر وقتی دیدند مسلمانان پیروز شدند و مشغول جمع کردن غنائم هستند موقعیت خود را رها کردند اذافشلتم یعنی نظم را بهم زدند نظم یعنی امامتان گفته است آنجا را ترک نکنید از قاعده بازی بیرون رفتید فشلتم و تنازعتم فی الامر و با هم بحث کردید آن ده نفر میگفتند نروید چهل نفر میگفتند برویم این آیه دقیقا اشاره دارد به داستان جبل رمات و اوضاع و احوالی که مسلمانان موقع دیدن پیروزی غره شدند و غافل وعصیتم امر رسول الله باهم بحث کردید به اختلاف افتادید باهم در گیر شدید و امر رهبر و امام رامخالفت کردید در یک جمع و زندگی اجتماعی اگر چهل نفر مامور کاری شدند و آنها مخالفت کردند خداوند به کل مسلمانها نسبت میدهد این نگاه اجتماعی قران و دین و آسمان به زندگی آدمیان بر روی کره زمین است وعصیتم من بعد ما اراکم ما تحبون بعد از آن چیزی که نشانتان داد ما در من بعد اضافه شده که بشود زمانیه مصدریه اراکم باب افعال فعل و فاعل و دو مفعولی یک مفعول "کم" و یک مفعول" ما" بعد از زمانیکه خدا نشان داد به شما چیزی را که دوست داشتید یعنی پیروزی را . در دامنه کوه احد به شما این پیروزی و سرور را نشان داد منکم من یرید الدنیا و منکم من یرید الاخره این جمله یک جمله مستأنفه و مستقل است و یا یک جمله اعتراضیه است و یک سوالی را جواب میدهد، آن سوال چیست؟ تنازعتم فی الامر و عصیتم من بعد ما اراکم چرا فشلتم ؟ چرا تنازعتم ؟ چرا عصیتم؟ چون دو گروه شدید بعضی از شما کسی بود که یرید الدنیا برویم غنیمت جمع کنیم و ده نفر گفتند نه پیامبر گفته است تا آخر بایستید و منکم یرید الاخره اکثریت دنیوی شدند و دنیا گرا وقتی در جمعیتی اکثرا دنیا گرا میشوند فشلتم ، تنازعتم ، عصیتم . از این آیه شریفه استفاده میشود کسانیکه معاد گرا هستند روی زمین موفق میباشند معاد گرایان در زندگی دنیا پیروز و موفق میشوند این پیام قرانی است همین جمعیتی که در فلسطین هستند در مقابل سیلی از دشمن می ایستند معاد گرایان قدرتمندند و منکم من یرید الدنیا این باعث شد که شما ضعیف شده و شکست را متحمل شوید.