موضوع: تفسیر موضوعی/تکبر /تفسیر آیه 25 سوره طه

بحث درمورد درخواست های جناب موسی علیه السلام از خداوند بود.

بیان شد که قرآن کریم شهدت به طغیان فرعون داد و این طغیان از تکبر سرچشمه گرفته است.

و اما درخواست های حضرت موسی علیه السلام :

﴿قالَ رَبِّ اشْرَحْ لي‌ صَدْري‌﴾ نبی خدا برای امر تبلیغ از خداوند طلب شرح صدر دارد ، اکنون توجه کنیم که ما باید چگونه باشیم.

شرح صدر را نوری که سبب تحمل دستورات الهی میشود ، معنی نمودیم.

در نفس انسانی محل تقابل جنود عقل و جهل است. اگر این نور و شرح صدر نباشد ، تحمل فرامین شرعی و عرشی سخت خواهد بود.

قدرت تحمل فرامین باید به حدی باشد که حتی اوامری که خلاف عقل هم هست را بتوان قبول کرد.

در مرحله اول باید ثابت شود که امر مذکور وحی است یا وهم. در مرحله بعدی اگر ثابت شد که وحیانی است باید آن را پذیرفت ولو اینکه خلاف عقل و درک ما باشد. بعضی از مباحث شرعی و احکام خلاف درک عقل ماست مثل دیه انگشتان دست یک زن که در 1 انگشت ده شتر و در 2 انگشت 20 شتر و در 3 انگشت 30 شتر دیه دارد و در 4 انگشت 20 شتر دارد.

در معارف اخلاقی نیز همین گونه است. تکبر در نفس ما چه مقدار حل شده است؟ حفظ شئونات لازم است و ما به این نکته توجه داریم اما دستور تمام علمای اخلاق است که برای حل تکبر چند مدت یکبار کاری انجام دهید که شان شما نیست. مثل ماجرای مرحوم آیت الله حائری شیرازی که استاد محترم از زبان مرحوم شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی به نقل از آقازاده مرحوم اقای حائری شیرازی نقل فرمودند : روزی مرحوم اقا فرمودند سه دست لباس کارگری بیاورید. صبح فردا همراه با اقا و یک نفر دیگر به محل گذر کارگران رفتیم تا به کارگری برویم. آنقدر نشستیم اما کسی ما را برای کارگری نمی برد چون پیرمرد همراهمان بود. تا غروب نشستیم تا بالاخره کسی امد و مجبور شد ما را با خود برای کار ببرد.

این یعنی دستورات اخلاقی ولو خلاف عقل باشد باز هم باید اطاعت شود.

شرح صدر سه قسم دارد :

الف) در مسائل سیاسی : همه سلیقه ها را باید جا داد و حفظ کرد. نمی شود گفت فقط حزب من و گروه من. شرح صدر سیاسی یعنی تحمل سلیقه های مختلف ولی نه اینکه باطل را هم تایید کنیم.باید جذب کرد تا اصلاح کرد.

ب) در مسائل مدیریتی : مدیر هر مجموعه ای از منزل تا کشور ، باید شرح صدر داشته باشد تا جذب حداکثری محقق شود.

ج) در مسائل معنوی و اخلاقی : تحمل باید بالا برود که قدرت تحمل همه دستورات را داشته باشد.

شرح صدری که جناب موسی علیه السلام درخواست کرده ، هر سه مورد شرح صدر است. شرح صدر معنوی تا قدرت هدایت پیدا کنم. شرح صدر سیاسی که همه ذائقه ها را جمع کند. شرح صدر مدیریتی که دین خدا را ترویج دهد.