موضوع: تفسیر موضوعی/تکبر /تفسیر آیه 23 سوره مبارکه نحل

در تفسیر روائی بیان شد که شان نزول ، ولایت امیرالمومنین علیه السلام است.این نکته را لازم است تذکر دهیم که دأب و روش استاد ، ذکر تفسیر روائی آیات نیز می باشد.

بعضی گفته اند مقصود آیه کسانی است که در جامعه خود را برتر از دیگران می بینند و برای حل این مشکل و زائل کردن این رذیله راه کارهایی بیان شده است مثل اینکه حتی در صورت برتری در جهاتی ، خودت را بالاتر نبین بلکه برعکس باش .

اگر طرف مقابل از تو بزرگ تر است بگو عباداتش از من بیشتر است

اگر طرف مقابل از تو کوچک تر است بگو بار گناه های او از من کمتر است

اگر طرف مقابل برار با توست بگو من به خطاهای خودم علم و یقین دارم اما از خطاهای او خبر ندارم و شک دارم پس من در نزد خودم بدتر از او هستم.

در ادامه روایتی که جلسه گذشته بیان کردیم فرماید:

فقلت انما يرى ان له عليه فضلا بالعافية اذا رآه مرتكبا للمعاصى؟ [1]

راوی می گوید این که من خودم را بالاتر از طرف مقابل می بینم بخاطر دنیا نیست بلکه او را در معصیتی می بیینم که خودم از آن معصیت در عافیت هستم

نکته مهم در اینجا این است که عافیت در جسم خیلی خوب و لازم است اما عافیت روح مهم تر است و اصل عافیت هم همین است. بعضی از مریضی های ما بخاطر ابتلاء به خطا ها اشتباهات و گناهان است .

خلاصه اینکه راوی می گوید او در حال معصیت است و ما در عافیت از ان معصیت هستیم ، لذا حس تفوق داریم.

حضرت جواب می دهد:

فقال هيهات هيهات! فلعله ان يكون قد غفر له، ما اتى، و انت موقوف تحاسب، أ ما تلوت قصة سحرة موسى (ع)

هیهات هیهات او مشغول گناه است و ممکن است توبه کند و برگردد اما تو که مشغول فخر فروشی و تکبر هستی چه می کنی؟

چه بسا او توبه کند و تو مشغول عُجب باشی و او نجات یابد و تو گفتار باشی. آیا ماجرای ساحران فرعون را نشنیده ای که باحال کفر برای مبارزه با موسی رفتند اما ایمان اوردند و مستحکم ایستادند و عاقبت به خیر شدند.

الحاصل عُجب و خود برتربینی نباید سراغ انسان بیاید. گاهی دو نفر باهم وارد مسجد می شوند و کسی که مومن است، الوده از مسجد خارج می شود ؛ و کسی که الوده است، پاک از مسجد خارج می شود.

اما نکته طلایی آیه:

خداوند فرمود حتما و قطعا خدا پنهان و آشکار شما را می داند و خدا متکبرین را دوست ندارد.

گاهی تکبر پیداست و گاهی ناپیدا و خدا هیچ کدام را دوست ندارد وای به حال کسی که باطنش تکبر باشد و ظاهرش ادا و فیلم بازی کردن. مرحوم حاج آقا سید رسول موسوی تهرانی می فرمود : بعضی از القاب موهومات است.