موضوع: تفسیر موضوعی/تکبر /تفسیر آیات 172 و 173 سوره نسا

بحث از دوازدهمین آیه به پایان رسید. اما سخن از سیزدهمین آیه از آیات مربوط به تکبر :

سوره مبارکه نسا آیه شریفه 172 و 173 :

﴿لَنْ يَسْتَنْكِفَ الْمَسيحُ أَنْ يَكُونَ عَبْداً لِلَّهِ وَ لاَ الْمَلائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ مَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبادَتِهِ وَ يَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَميعاً (172) فَأَمَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَ يَزيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَّا الَّذينَ اسْتَنْكَفُوا وَ اسْتَكْبَرُوا فَيُعَذِّبُهُمْ عَذاباً أَليماً وَ لا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لا نَصيراً (173)﴾

لن : کلمه ای است که نفی ابد را افاده می دهد.

خداوند متعال در این آیه می فرماید : هرگز جناب مسیح ابائی ندارد که بنده خدا باشد و هکذا ملائکه نیز ابائی ندارند. هر کس هم از عبادت استنکاف کند و استکبار بورزد ، به زودی نزد خداوند در عرصه محشر حاضر خواهد شد. در عرصه ای که جز عجز چیزی نیست و قدرت حقیقی در اختیار باری تعالی است.

واو در ﴿وَ يَسْتَكْبِرْ﴾ عطف تفسیری است. یعنی کسانی که از عبادت استنکاف دارند ، مستکبر هستند.

در مسیحیت دو اعتقاد وجود دارد : الف) تثلیث و سه خدایی ب) الوهیت جناب عیسی علیه السلام

آیه شریفه با توصیف جناب عیسی علیه السلام عبودیت ، این اعتقاد باطل را رد می فرماید.

ذیل این آیه شریفه روایتی وجود دارد از مناظره حضرت مولانا ابالحسن علی بن موسی الرضا علیه السلام با جاثلیق بزرگ مسیحیان که حضرت در مقام احتجاج میفرماید :

... قَالَ الرِّضَا يَا نَصْرَانِيُّ وَ اللَّهِ إِنَّا لَنُؤْمِنُ بِعِيسَى الَّذِي آمَنَ بِمُحَمَّدٍ وَ مَا نَنْقِمُ عَلَى عِيسَاكُمْ إِلَّا ضَعْفَهُ وَ قِلَّةَ صِيَامِهِ وَ صَلَاتِهِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا زَالَ عِيسَى صَائِمَ النَّهَارِ قَائِمَ اللَّيْلِ قَالَ ع لِمَنْ كَانَ يُصَلِّي وَ يَصُومُ فَخَرَس ...[1] ‌

حضرت فرمود : نقص عیسی این بود که اهل عبادت و عبودیت نبود. گروهی از مسیحیان باحالت عصبانیت به حضرت رضا علیه السلام اعتراض می کنند و این سخن را رد میکنند. حضرت می فرماید : اگر اهل عبادت بوده ، چه کسی را عبادت می کرده است؟ در اینجا مسیحیان ساکت می شوند و جوابی ندارند.

اگر خودش را عبادت میکرده است ، اتحاد عابد و معبود لازم می آید که بالبداهه باطل است. اگر غیر خودش را عبادت میکرده ، آن غیر یا خدا بوده یا غیر خدا بوده. اگر خدا بوده که عقیده مسیحیت باطل است. اگر غیر خدا بوده مشرک بودن جناب عیسی لازم می آید.

در ادامه و در ایه 173 می فرماید : کسانی که اهل ایمان و عمل صالح هستند ، پاداش وافر خواهند گرفت و از فضل خداوند ، بیشتر نیز خواهند گرفت. اما متکبرین و اهل استنکاف در برابر باری تعالی اهل عذاب خواهند بود.

استنکاف از عبودیت دو منشا دارد :

1- جهل و نادانی و عدم معرفت نسبت به پروردگار

2- تکبر در برابر خداوند. یعنی معرفت دارد اما تکبر مانع از عبودیت است

ان شا الله تکمیل و تتمیم بحث در جلسه آینده بیان خواهد شد.