موضوع: تفسیر موضوعی/سخن چینی و اصلاح ذات البین /تفسیر آیات 10 تا 13 قلم

آیات 10 تا 12 را بیان و تفسیر کردیم. نوبت به آیه 13 رسید که فرمود : ﴿عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ زَنيم‌﴾

معنای عتل :

در رابطه با معنای عتل چند معنا بیان شده است که 5 مورد رابیان میکنیم.

1 – توانایی در کفر داشتن[1] . این ویژگی امر مذموم و ناپسندی است. ای کاش انسان در مقام معصیت ناتوان باشد. امام سجاد فرمود : لاتودبنی بعقوبتک ...[2] از خدا بخواهیم تربیت ما را در عقوبت قرار ندهد. با معرفت و محبت تربیت شویم. در لغزشگاه بتوانیم دوری کنیم و یا توانایی به معصیت نداشته باشیم. اما اگر انسان عاصی شد ، جا دارد با مصیبت جبران شود و ادب شود.

2 – یعنی کسی که در ستم کاری و دشمنی سرسخت شده.[3]

انسان های بد کار دو گونه اند :

بعضی در بد شدن ، اهل حد نگهداری هستند.

اما عده ای اهل این حد نگهداری نیستند.

3 – راغب می گوید : عتل به انسان پر خور می گویند[4] . رابطه این معنا با دو معنای بالا اینست که پر خوری منشا بسیاری از بدبختی هاست. اطبا شهادت می دهند که تعداد زیادی از امراض ارتبا مستقیم یا غیر مستقیم با پر خوردی دارد. البته برای ما جنبه روحی مهم است که از آثار بد آن در روایات بیان شده است که گرفتار غرور و غفلت می شویم. لذا مولا فرمود : لا تجلس على الطعام إلا وأنت جائع، ولا تقم عن الطعام إلا وأنت تشتهيه[5]

از بدترین ظلم ها به معده ، اینست که در حالی که معده تکمیل است ، دوباره غذا تناول شود.

4 – کسی که مردم را با شکنجه در حصر می اندازد [6] مثل ساواک

5 – کسی که کینه توز و خشن است و خیلی بی حیا و بد خلق است.[7]

کسانی که در آیات منع از ارتباط با آن ها شده ، در نتیجه کارشان به این مساله می رسند.

اما معنای زنیم :

1 – کسیکه اصل و نسب ندارد. مثل ابن زیاد.[8]

2 – کسی که خودش را از حیث نسب به قومی ملحق کند که جز آن ها نیست.[9]

3 – کسی که نشانه از بدی در اوست و به بدی شناخته شده. شرارت از ظاهر او مشهود است.[10]

4 – انسان پست و شرور[11]

5 – زنیم کسی که ریشه و اصالت خانوادگی ندارد. این معنا از مولانا امیرالمومنین علیه السلام نقل شده است.[12]

بعد ذلک این را میفهماند که این دو صفت عتل و زنیم از سایر صفات بدتر است.