درس خارج اصول استاد سید صمصام الدین قوامی

موضوع: منجزیت علم اجمالی

حالت اول – زوال العلم بالجامع

حالت دوم –اضطرار به بعض اطراف

حالت سوم –انحلال علم اجمالی به تفصیلی

حالت چهارم – انحلال حکمی(بقاء علم اجمالی بدون تنجیز)

حالت پنجم – اشتراک علمین فی طرف

0.1حالت ششم - حکم الملاقی

دو ظرف داریم با علم اجمالی به نجاسه احدهما و یک ثوب داریم که با یکی از دو ظرف ملا قات کرده است.

علم اجمالی جدید می‌گوید: یا لباس نجس است یا یکی از دو ظرف.

سوال: آیا دو تنجز است که حکم به اجتناب از هردو ظرف و نیز ثوب ملاقی دارد؟ یا اینکه لباس محکوم به طهارت است؟ یعنی علم اجمالی دوم منجز نیست؟

جواب اول: عدم منجزیت علم اجمالی دوم به دو تقریب.

0.2 تقریب اول:

ظرف دوم مصداق مجمع علمین است که در حالت پنجم گفته شد. علم اجمالی دوم منجز نیست؛ یعنی ثوب طاهر است و ظرف 2 لازم الاجتناب است به سبب علم اول.

که ما این قاعده را قبول نداشتیم، اگر هم قبول کنیم این تقریب اخص از مدعا است و مخصوص جایی است که ملا قات ثوب متاخر از علم اجمالی اول باشد و شامل هم‌زمانی نمی‌شود.

0.3 تقریب دوم:

در ثوب ملاقی، اصل طهارت بی‌معارض جاری می‌شود؛ زیرا اصل طهارت ظرف 2 در تعارض با طهارت ظرف 1 ساقط شده است؛ زیرا اصل طهارت ملاقی مسببی است و اصل طهارت2 سببی است. مسببی با وجود سببی جاری نیست؛ زیرا دو اصل طولی هستند؛[1] مگر سببی با سببی دیگری تساقط کند که دو اصل عرضی هستند (در ظرف 2 و1) که این اتفاق افتاده است. در نتیجه ثوب طاهر حساب می‌شود. یعنی علم اجمالی دوم در خصوص ثوب منجز نبوده است.

باید گفت: این تقریب شامل هم‌زمانی و تقدیم و تاخیر می‌شود که در هر حال بقاء مسببی حاصل است؛ زیرا قابل معارضه نیست.