درس خارج اصول استاد سید صمصام الدین قوامی
98/11/01
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: اصول فقه الاداره/علم اجمالی الدوران بین الاقل و الاکثر، استقلالی و ارتباطی /الشبهه الموضوعیه فی الاقل و الاکثر
مثال:
شک در شرطیهّ، نپوشیدن لباس دوخته شده از پارچه حیوان حرام گوشت از نظر شرع و عدم حصول یقین به این شرطیة مکلف را بین اقل و اکثر مردد می‌کند. در صورت اثبات شرطیة وجوب به اکثر و اگر اثبات نشود، وجوب به اقل تعلق می‌گیرد. چنین ترددی ناشی از شک در اصل جعل کلی شرطیة توسط شارع است. لذا شبهه حکمیه محسوب می‌شود. که به برائت از شرطیة مشکوکه حکم می‌کنیم. ولی اگر چنین شکی در مصداق خارجی، پدید آید. مثلا: در لباسی که به او هدیه شده است. شبهه موضوعیه خواهد بود که باز هم رای به برائت می‌دهیم و می‌گوییم: پوشیدن آن، مانع از صحت نماز نیست، وعدم پوشیدنش شرط صحت نیست و صحت نماز مقید به عدم پوشیدنش نیست.
میرزا:[1]
تصور اقل و اکثر در این جا واضح است (به علت وجود مصداق خارجی قابل اشاره است.) ولی اگر در وجوب ضمنی سوره در نماز شک کردیم، یعنی در جزئیت آن شک کردیم که در خارج مصداقی ندارد که مورد اشاره اقلی یا اکثری واقع گردد، چنین تصوری واضح نیست.
شهید:[2]
اگر فرض شود سوره برای مریض جزئیت ندارد و شک کنیم مریض هستیم یا نه، در این جا به خود اشاره می‌کنیم به عنوان مصداق خارجی که اگر مریضیم وجوب اقل و الا وجوب اکثر بر ما است. پس تصویر اقل و اکثر واضح شد در شک در جزئیت.
نتیجه:در این ملاحظه هم شهید صدر برائتی شد.
