درس امامت - کتاب المراجعات - استاد ربانی

موضوع: مراجعه 52

درباره حضرت زینب (س)

روز ولادت با سعادت حضرت زینب (س) است. ایشان عنصر صبر و استقامت و پیام رسان نهضت حسینی (ع) بودند. همچنین ایشان پرستار خاندان رسالت که بعد از شهادت برادر اسیر شدند بودند و به همین خاطر این روز را روز پرستار هم نامیده اند. این ولادت را به محضر امام عصر (عج) و همه ارادتمندان ایشان تبریک عرض می کنیم و امید داریم که مشمول توجه خاص آن بانوی عظیم الشان باشیم.

حضرت زینب (س) انسانی فوق العاده است و تجربه نشان داده که توسل به ایشان فوق العاده و فوری جواب می دهد. ایشان بعد از حضرت زهرا (س) از شخصیت های درجه اول به شمار می رود. شخصیتی که آن همه مصائب را از ابتدای کودکی تا قضیه کربلا که قابل وصف نیست را تحمل کردند به همین خاطر نزد خداوند حرمت ویژه ای دارند.

میوه باغ ولایت

جمادی الاولی، 1410 هـ ق

مراجعه 52

شیخ سلیم در مراجعه 51 به علامه شرف الدین گفتند این فضائلی که شما برای امیرالمومنین (ع) شمردید چه بسا مخالفان شما برای خلفا و سابقین از مهاجرین بشمارند. در این صورت دلایل شما با معارضه مواجه می شود.

امام شرف الدین، در پاسخ به شبهه معارضه روایات مربوط به فضایل خلفای سه گانه (ابوبکر، عمر و عثمان) و سابقین از مهاجرین و انصار، با روایات مربوط به فضایل ویژه و امامت امیرالمؤمنین (ع) چند نکته را یادآور شده است:

1. در قرآن کریم و روایات برای عموم سابقین از مهاجرین و انصار فضیلت های بسیاری نقل شده است، اما این ها با فضیلت های و نصوص امامت امیرالمؤمنین (ع) ناسازگار نیستند.

2. روایاتی که فقط از طریق اهل سنت نقل شده و با فضایل امیرالمؤمنین (ع) ناسازگارند، در برابر دیدگاه شیعه قابل احتجاج نیستند، و استدلال به آنها مصادره به مطلوب است، زیرا آنان در برابر شیعه باید به روایاتی احتجاج کنند که مورد قبول شیعه باشند، همان گونه که شیعه نیز برای اثبات این مطلب تنها به روایاتی که از طریق اهل سنت نقل شده و مورد اعتماد آنان است استدلال می کند.

3. روایاتی که درباره فضایل خلفای سه گانه و دیگران از طریق اهل سنت نقل شده از حیث مفاد و مدلول، هیچ گونه معارضه ای با روایات فضایل ویژه و امامت امیرالمؤمنین (ع) ندارد، و بر خلافت آنان دلالت نمی کند، و کسی به آنها برای اثبات خلافت آنان، استدلال نکرده است.

نکته اول ایشان بدان جهت است که امیرالمؤمنین (ع) یکی از مصادیق یا برترین مصداق این آیات و روایات است، زیرا در این که امام علی (ع) از سابقین و اولین از مهاجرین است، تردید و اختلافی وجود ندارد، بلکه با توجه به روایاتی مانند: «السّبق ثلاثة» و «الصدیقون ثلاثة» که در مراجعه های قبل نقل و بررسی شد، ایشان برترین سابقین اعم از مهاجران و انصار است.

نکته دوم، منطقی و استوار است. از نظر قواعد منطقی و عقلایی نمی توان کسی را به مدلول و مفاد کلامی ملزم کرد که او آن را قبول ندارد. همان گونه که بارها یادآور شده ایم، در بحث های بین المذاهبی باید به مطالبی احتجاج کرد که یا مورد قبول عموم عالمان مذهب مقابل یا عده ای از آنان باشد و مطلبی شاذ نباشد. آری ممکن است مطلبی از دو طریق موافق و مخالف نقل شده باشد و مجموع آنها متواتر باشد، در این صورت می توان به آنچه از طریق مقابل نقل نشده استدلال کرد، زیرا در تواتر، دیدگاه مذهبی شرط یا مانع نیست. البته این در صورتی است که شرط تواتر تحقق داشته باشد، یعنی احتمال تبانی بر کذب یا خطای در نقل منتفی باشد.

در این باره چند نکته قابل توجه است:

1. مقصود از معارض نبودن این دو دسته روایت این است که فضیلت های ویژه امیرالمؤمنین (ع) هم از نظر تعداد و هم از نظر مفاد و مدلول بر فضیلت های ویژه خلفای سه گانه برتر است، چنان که از احمد بن حنبل نقل شده که گفته است: «در باب فضایل، آنچه برای علی بن ابی طالب (ع) روایت شده، برای هیچ یک از اصحاب رسول خدا (ص) روایت نشده است».[1]

محمد بن ابی وقاص در پاسخ معاویه که چرا از سبّ علی بن ابی طالب (ع) خودداری می کند، گفت: «پیامبر اکرم (ص) درباره او سه مطلب را بیان کرده است که اگر یکی از آنها را می داشتم برایم بهتر از داشتن شتران سرخ مو بود. یکی این که وقتی وحی بر او نازل شد[2] ، علی، فاطمه و دو فرزندشان (حسین و حسین (علیهم السلام)) را در جامه (عبای) خود داخل کرد و گفت: «ربّ هؤلاء أهل بیتی». دوم این که در جریان غزوه تبوک که علی (ع) را در مدینه باقی گذاشت، علی (ع) نزد پیامبر (ص) رفت و گفت: مرا نزد زنان و کودکان گذاشتی؟ پیامبر (ص) به او فرمود: «ألا ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی الاّ انّه لا نبیّ بعدی». و سوم این که در جریان جنگ خیبر، پیامبر (ص) فرمود: پرچم این نبرد را به مردی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست دارد و خداوند با دستان او پیروزی را نصیب مسلمان خواهد کرد. همگی سر فراز آوردیم (تا ببینم مقصود پیامبر چه کسی است). رسول خدا (ص) فرمود: علی کجاست؟ گفتند: او به چشم درد مبتلا شده است. فرمود: او را نزد من بخوانید. چنین کردند و پیامبر (ص) با آب دهان به صورت او مالید (درد چشمانش برطرف شد). سپس پرچم را به او داد و خداوند به دستان او فتح را نصیب مسلمانان کرد».[3]

از عمر بن خطاب نیز نقل شده که گفته است: «به علی بن ابی طالب سه خصلت (فضیلت) اعطا شده است که اگر یکی از آنها را می داشتم از داشتن شتران سرخ مو برایم بهتر بود: همسرش فاطمه دختر رسول خدا (ص) است؛ ساکن شدن او در مسجد همانند پیامبر (ص) جایز بود و آنچه برای پیامبر (ص) در این باره حلال بود، بر علی (ع) نیز حلال بود؛ و دادن پرچم به او در روز خیبر».[4]