درس تفسیر استاد ری شهری
96/08/07
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: تفسیر پنجمین آیه از سوره مبارکه بقره:
توضیح مفهوم فلاح و اصلی ترین عوامل آن، مصادیق تقوا که انسان را به فلاح می رساند.
اشاره به آیه ۱۳۱ سوره نساء :
تقوا از سفارشات و توصیه های اکید خداوند متعال به پیروان ادیان آسمانی گذشته و دین اسلام است :
«کسی که در راه زندگی خود تقوا پیشه نکند، زندگی او تباه خواهد شد، چرا که خداوند به تقوای انسان نیازی نداشته و داشتن تقوا باعث خوشبختی و سعادت خود انسان می شود.»
توضیح حدیث (("روی أنّ رجلاً استوصى رسول اللّهِ صلى الله علیه و آله ، فقال: لا تَغضَبْ قَطُّ ، فإنّ فیهِ مُنازَعَةَ ربِّکَ ، فقالَ : زِدْنی ، قالَ : إیّاکَ و ما یُعتَذَرُ مِنهُ فإنَّ فیهِ الشِّرکَ الخَفیَّ ، فقالَ : زِدْنی ، فقالَ : صَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ فإنّ فیها الوُصلَةَ و القُربى ، فقالَ : زِدْنی ، فقالَ علیه السلام : اِستَحیِ مِن اللّهِ استِحیاءکَ مِن صالِحی جِیرانِکَ فإنّ فیها زِیادَةَ الیَقینِ ، و قد أجمَعَ اللّهُ تعالى ما یَتَواصى بهِ المُتَواصُونَ مِن الأوَّلِینَ و الآخِرینَ فی خَصلَةٍ واحِدَةٍ و هی التَّقوى ، قالَ اللّهُ جلَّ و عَزَّ : «و لَقَدْ وَصَّیْنا الّذِینَ اُوتُوا الکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ و إیّاکُمْ أنِ اتَّقُوا اللّهَ» . و فیهِ جِماعُ کلِّ عِبادَةٍ صالِحَةٍ ، وَصَلَ مَن وَصَلَ إلَى الدَّرَجاتِ العُلى و الرُّتبَةِ القُصوى ، و بهِ عاشَ مَن عاشَ مَع اللّهِ بِالحَیاةِ الطَّیّبَةِ و الاُنسِ الدائمِ ، قالَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ : «إنَّ المُتَّقینَ فی جَنّاتٍ و نَهَرٍ * فی مَقْعَدٍ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ»"[1] ؛
"مردى از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله سفارشى خواست حضرت فرمود :
هرگز خشم مگیر؛ زیرا که در خشم کشمکش با پروردگارت نهفته است. عرض کرد: سفارشى دیگر فرمایید. فرمود:
«هرگز کارى که از آن عذر بخواهى، مکن؛ زیرا که در آن شرکِ ناپیداست. »
عرض کرد: باز هم بفرمایید. فرمود:
«نمازت را مانند کسى بخوان که گویى آخرین نماز عمرش را مى خواند؛ زیرا در این نوع نماز خواندن پیوند و نزدیکى به خدا است. »
عرض کرد: باز هم بفرمایید. فرمود:
«از خداوند چنان حیا کن که از همسایگان صالح خود حیا مى کنى؛ زیرا که در این امر زیادت یقین است و خداوند متعال آنچه را اوّلین و آخرینِ سفارش کنندگان بدان سفارش مى کنند در یک خصلت جمع کرده و آن تقواست.»
خداوند عزّ و جلّ مى فرماید:
«و هر آینه کسانى را که پیش از شما کتاب آسمانى داده شده اند و شما را، سفارش کردیم که از خدا بترسید». تقوا مجمع هر عبادت شایسته اى است و هر که به درجات بالا و مرتبه بلند رسید به واسطه تقوا رسید و هر که با زندگى پاک و پاکیزه و انس همیشگى با خدا زیست به وسیله تقوا زیست. خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «همانا تقوا پیشگان در میان باغ ها و نهرها، در قرارگاه صدق، نزد پادشاهى توانایند»"))؛
با توجه به آیه ۹۶ سوره اعراف ﴿وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ﴾[2] ، یکی از پایه های اصلی توسعه ی اقتصادی تقوا است :
«اگر همه ی جوامع بشری با خدا ارتباط داشته باشند برکات آسمانها و زمین آنها را فرا میگیرد.»
"افشاگری" یکی از بزرگترین گناهان کبیره است و افشاء و انتشار عیب مسلمانان در فضای حقیقی و مجازی از عیوب بزرگ جامعه .
با نگاه به دعای حضرت امام سجّاد علیه السّلام در صحیفه سجّادیه، عذرخواهی صرفاً از بنده خدا، بخاطر ارتکاب اشتباه ، شرک خفی است :
لازم است قبل از عذرخواهی از بنده خدا، بخاطر اشتباهی که رخ داده است، از خدا عذرخواهی و طلب مغفرت کنیم و توبه بجا آوریم.
