درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول علمیه/استصحاب /شرائط استصحاب

بیان کردیم مختار استاد ما مرحوم محقق میلانی در اخبار لا تنقض این است که مفید معنی عام و کلی است و آن اصالة الیقین یعنی اذا دار الامر بین یقین و شک همان یقین مقدم است چه قاعده استصحاب و چه قاعده یقین و چه غیر این دو باشد و یکی از مواردش جایی است که بین دو قضیتین فعلا ثابت و باقی باشد و بنابراین اتحاد بین قضیتین تمام ملاک نیست.

بلکه تمام ملاک در جریان اخبار لا تنقض همان ناقضیه الشک برای یقین است پس هر شکی قابلیت داشته باشد که ناقض یقین باشد اعتناء به آن شک نمی شود فرقی ندارد که دو قضیه موضوعا و محمولا متحد باشد مثل استصحاب و یا نباشد و لذا که دو قضیه متحد نیست شامل شکوک صلوتیه می شود یعنی آن که یقین داریم رکعت سوم است و آنچه شک داریم رکعت چهارم است و اینجا را هم شامل است.

سپس مرحوم میلانی می فرمودند که لکن این مباحث که در این جا بحث کردیم در مقام بحث علمی است و اما در مقام عمل با آن عمل نمی کنیم تا با مشهور مخالفت نکرده باشیم.

لذا می گوییم که اگر بداند که وکیل او زنی را به عقد او در آورده است سپس شک در اصل تزویج می کند جایز نیست که با او مباشرت کند و اگر چه مورد برای قاعده یقین باشد باید که مجدد عقد کند و سپس مباشرت کند.

تتمة

از مطالب گذشته دانسته شد فرق بین موضوع دلیل و بین موضوع عرفی و آن این است که موضوع دلیل عبارت از همان مفهوم افرادی لغوی است مثل عالم فاسق متغیر و هکذا

اما موضوع عرفی همان موضوع ترکیبی که حکم بر او در نظر استظهار عرفی مترتب می شود و چون قبلا بیان شد که ملاک در وحدت نظر عرف است نه عقل و نه لسان دلیل پس آنچه او معتبر است همان چیزی است که عرف از خطاب استفاده می کند و از آن استظهار می کند نه اینکه معنای لغوی و نه نظر عقل باشد.

این مطالب که را که از مرحوم میلانی بیان کردیم که لا تنقض الیقین دلالت دارد بر معنای عامی که شامل قاعده یقین و استصحاب و شکوک صلوتیه استاد علامه ما آیت الله العظمی وحید خراسانی حفظه الله اشکال کردند.

حاصل اشکال این است که لازمه کلام مرحوم میلانی این است که تمسک فقهاء در همه موارد به استصحاب و قاعده یقین به عنوان این است که این دو مصداق برای دلیل است نه اینکه اینها دو خود دلیل باشند و اگر ملتزم هستند که به این دو دلیل بگویند مسامحة است از باب اینکه مصداق را دلیل بنامیم و حال اینکه این کلام گفتنی نیست.