موضوع: خلاصه

 حاصل وجه اول این بود که در مستحبات حمل صورت نمی گیرد بخاطر اینکه مقید ما ضعیف است و نمی تواند مطلق را تقیید کند زیرا غالبا مراتب مستحبات متفاوت است و این مقید هم ممکن است اشاره به یکی از مراتب افضل از بقیه مراتب باشد.

 وجه دوم این بود که مطلق در مستحبات به اخبار من بلغ تقویت شده است بخاطر این تقویت ظهورشان اقوای از ظهور مقید می باشد لذا مقید نمی تواند مطلقات را تقیید کند.

 وجه سوم هم این بود که مرحوم آقای خوئی فرمودند -که در حاشیه کفایه هم به آن اشاره شده -به اینکه مستحبات چهار قسم دارد در سه قسم حتما حمل صورت می گیرد و در یک قسم حمل صورت نمی گیرد پس بنابر این بین واجبات و مستحبات فرق وجود دارد.

  و گاهی اطلاق در مقام اثبات که اثر مقدمات حکمت است موافق با اطلاق مقام ثبوت است و موجب توسعه بر مکلف است و گاهی موجب تضیق بر مکف است مثل جائی که مطلق ما حکم باشد نه متعلق.

 فهرست کلی بحث مطلق و مقید

 1- گفته شد در این مبحث در چهار مقام بحث می شود مقام اول تعریف مطلق و مقید از حیث لغة و اصطلاح بود که گفته شد مطلق لغة به معنای مرسل و رها شده می باشد و مقید به معنای محبوس است محبوس به یک فرد یا یک حالت.

 اما اصطلاحا: در اصول تعریفهای زیادی شده است مشهور گفتند مطلق یعنی «ما دل علی شایع فی جنسه» و مختار ما این شد که در اصول مطلق و مقید به همان معنای لغوی شان می باشند و اصطلاح خاصی برای آنها دراصول نیست مطلق یعنی بدون قید و غیر محبوس و مقید یعنی محبوس.

 2-مقام دوم در مصادیق خارجی مطلق بود گفته شد که پنج مصداق برای مطلق در خارج وجود دارد 1- اسم جنس مانند اسد2- علم جنس مانند اسامه 3- مفرد محلی بالف و لام 4- جمع محلی بالف و لام 5- نکره

 ما گفتیم که می شود اینگونه گفت که مطلق دو مصداق بیشتر ندارد یکی علم جنس و یکی اسم جنس نهایت اسم جنس گاهی بدون محلقات است و گاهی با ملحقات الف و لام و تنوین تنکیر و بعد گفتیم که کلام عنایه که می فرمایند اسم جنس امّ المطلقات است نظر به همین مطلبی دارد که ما بیان کردیم که اسم جنس گاهی با ملحقات بکار می رود و گاهی بدون ملحقات.

 اما مقدمات حکمت: مشهور این است که سه تا است ولی گفتیم بعضی آن را یکی و بعضی دو تا و بعضی آن را سه تا ذکر کرده اند مختار ما این شد که دو تا می باشد یکی تمکن مولی از تقیید و دیگری انتفاء چیزی که موجب تقیید شود یعنی قرینه ای بر تقیید نباشد.

 اما تنبیهات در مقام سوم

 تنبیه اول در مورد انصراف بود که گاهی لفظ مقید به قیدی نیست اما انصراف به فرد خاصی دارد گفتیم انصراف دو جور است گاهی منشاش غلبه وجودی است و گاهی منشأش تشکیک در ماهیت است اگر اولی باشد این انصراف مانع اطلاق نیست و اما اگر منشأ انصراف، تشکیک درماهیت باشد این انصراف مانع اطلاق است و برای کلام اطلاقی منعقد نمی شود.

 تنیبه دوم تعریف بیان بود مراد از اینکه می گوییم مولی در مقام بیان باشد چیست؟ آیا مراد بیان جدی است یا استعمالی؟ مختار ما این بود که مراد بیان جدی است که البته این طبق مبنای خودمان است که در مقام بیان بودن مولی را دخیل در مقدمات حکمت نمی دانیم بر این مبنا مراد از بیان مراد جدی است.