موضوع: تفسیر قرآن کریم

﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدي لِلَّتي‌ هِيَ أَقْوَمُ﴾[1]

در ارتباط با آیات توحیدی که از کتاب مقدس قرآن مجید مورد صحبت بود حدوداً یازده عنوان دوازده عنوان در این حدود در ارتباط با ذات مقدس حضرت حق در این چند سالی که از ابتدای این بحث گذشته است صحبت شد از قبیل اصل توصیف خداوند متعال در قرآن مسأله ادله اثبات حق به طرق مختلف در قرآن کریم و مسأله یکتایی حضرت حق و معنای یکتایی و همچنین در ارتباط با این مسایل که حضرت حق غیب مطلق است و مدرک به حواس ظاهر و باطن نیست و اینکه حضرت شبیهی برایش نیست و او است که نظیری شبیهی ندارد حلولی در ارتباط با شیء در کار نیست اتحاد با شیء در کار نیست تطور نسبت به حضرت حق تنزل و ترشح در ارتباط با حضرت حق و از این قبیل مسایل به فضل إلهی به نسبت لازم به نظر رسید که صحبت شد و موضع گیری هایی که این بیانات قرآن همراه با بیانات معلّم‌های قرآن مبیّن‌های قرآن پیغمبراکرم و ائمّه معصومین در مقابل آراء بشری است اینها هم هر یک به تناسب صحبت شد.

در پایان این بحث قرار بر این شد که دو بخش از آیات که در روایات به عنوان معیار در بحث توحید بیان شده است نیز این دو بخش از آیات غیر از به گونه‌ای که صحبت شد که بحث موضوعی بود این دو بخش از آیات هم مطرح بشود در پایان بحث و یک بخش مطرح شد و آن آیات اول سوره مبارکه حدید بود بخش دوم سوره مبارکه توحید است که ان شاء الله امیدواریم که این سوره هم بشود که مورد صحبت در حدّ لازم قرار بگیرد.

و به این جهت این دو بخش در تکمیل این بحث به نظر رسید مطرح بشود که حدیثی که مکرر قرائت کردیم قرائت شده که آقا حضرت سجاد فرمودند خداوند می‌دانست اقوام متعمق خواهند آمد و به این جهت آیات اول سوره حدید و هم چنین سوره مبارکه توحید نازل شد تا اینکه معیاری باشد که کسی از این آیات تجاوز نکند هر که تجاوز کند در هلاکت است این حدیثی که مکرر صحبتش شده و در ارتباط با تعمق هم گفتیم که به نظر مرحوم علامه مجلسی مدح نیست این تعبیر بلکه احتمال مذمت بیشتر است به قرینه عبارتی که مکرر صحبت شده «وَ الْكُفْرُ عَلَى‌ أَرْبَعِ‌ دَعَائِمَ‌ عَلَى التَّعَمُّقِ‌ وَ التَّنَازُعِ وَ الزَّيْغِ وَ الشِّقَاقِ فَمَنْ تَعَمَّقَ لَمْ يُنِبْ إِلَى الْحَق‌»[2] «وَ سَمَّى‌ تَرْكَهُمُ‌ التَّعَمُّقَ‌ فِي مَا لَمْ يُكَلِّفْهُمُ الْبَحْثَ عَنْهُ مِنْهُمْ رُسُوخا»[3] آن هم به خصوص در ارتباط با حضرت حق که تعمق فوق تدبر و تفکر است فرو رفتنی بیش از حد مناسب در ارتباط با مطلب به خصوص در ارتباط با ذات مقدس حضرت حق.

در هرحال به خاطر این خصوصیتی که این دو بخش از آیات به حکم این حدیث شریف دارند گفتیم که این دو بخش هم صحبت بشود عرض شد که بخش دوم که در نظر بوده سوره مبارکه قل هو الله است این باقی مانده در ارتباط با سوره مبارکه قل هو الله احد این سوره توحید یک تذکر کوتاه مناسب است که به عرض برسد اینکه بسیار اهمیت دارد قرائت این سوره همه آیات شریفه قرآن کلام حق است و از اهمیت بسیار برخوردار است که مشخص برخوردار است که مشخص ولی بعضی از آیات به خصوص در خود بیان وحی از اهمیت بیشتری برخوردار است و از جمله آن آیه‌ها و سوره‌ای که این چنین است سوره مبارکه توحید است یک وقتی شمارش می‌شد روایاتی که در آثار این سوره رسیده است آثار معنوی آثار برای زندگی مادی آثار در جهت غفران و بخشش حضرت حق آثار در ارتباط با غلبه بر دشمنان آثار مختلف دنیوی و اخروی در خاطرم می‌آید بیش از چهل خاصیت و اثر در روایات برای قرائت سوره مبارکه توحید آمده اینکه یکی از سوره‌هایی که بسیار اهمیت داده شده توجه دارید.

حالا امروز یک حدیث از احادیثی که در ارتباط با این مسأله است و از خصوصیت بالایی برخوردار است عرض می‌کنم آن حدیثی که عرض می‌کنم در این تفسیر کنز الدقایق و بحر الغرائب در این تفسیر در ارتباط با همین سوره مبارکه توحید در ص 503 «و في من لا يحضره الفقيه، وَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ مَنْ‌ أَحَبَ‌ أَنْ‌ يَخْرُجَ‌ مِنَ الدُّنْيَا وَ قَدْ تَخَلَّصَ مِنَ الذُّنُوبِ كَمَا يَتَخَلَّصُ الذَّهَبُ الَّذِي لَا كَدَرَ فِيه‌» مثل طلای که غش از او گرفته شده غشی در او نیست خالص خالص است بخواهد پاک و پاکیزه بشود کسی که بخواهد از دنیا که بیرون برود و می‌میرد این چنین پاک و پاکیزه بشود «وَ لَا يَطْلُبَهُ أَحَدٌ بِمَظْلِمَة» هیچ کس از او طلب کاری نداشته باشد حقّی برگردنش نماند بسیار مهم که به گونه‌ای به عالم بعد برود که از همه حقوق مردم پاک و پاکیزه شده باشد یعنی خدا این توفیق را داده باشد یا خداوند اینها را راضی کرده باشد حالا به هر صورتی که خداوند متعال زمینه را برای این عبد فراهم بکند که بسیار مهم این دوتا مسأله بسیار بسیار مهم کسی که بخواهد این چنین باشد چه بکند «فَلْيَقُلْ فِي دُبُرِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْس‌» این در دنباله نمازهای پنجگانه اش این کار را بکند چرا بگوید بخواند «نِسْبَةَ الرَّبِّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‌» سوره توحید را «اثْنَتَيْ عَشْرَةَ مَرَّة» دوازده نوبت «ثُمَّ يَبْسُطُ يَدَيْهِ وَ يَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْنُونِ الْمَخْزُونِ الطَّاهِرِ الطُّهْرِ الْمُبَارَكِ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ وَ سُلْطَانِكَ الْقَدِيمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ يَا وَاهِبَ الْعَطَايَا يَا مُطْلِقَ الْأُسَارَى يَا فَكَّاكَ الرِّقَابِ مِنَ النَّارِ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ أَنْ تُخْرِجَنِي مِنَ الدُّنْيَا آمِناً وَ أَنْ تُدْخِلَنِي الْجَنَّةَ سَالِماً وَ أَنْ تَجْعَلَ دُعَائِي أَوَّلَهُ فَلَاحاً وَ أَوْسَطَهُ نَجَاحاً وَ آخِرَهُ صَلَاحاً إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوب‌»[4] خوب خیلی فوق العاده است که اگر انسان موفق بشود و مقید بشود که بخواند بعد از هر نمازی این دعا شریف را و چنین خاصیت مهمی برایش خواهد بود.

و این حدیث را هم عرض کرده باشم کفایت می‌کند ان شاء الله این حدیث هم در همین جلد ص 505 کنز الدقایق نقل شده که «في الخرائج قَالَ أَبُو هَاشِمٍ‌ قُلْتُ‌ فِي‌ نَفْسِي‌» در ارتباط با قرآن سؤالی از حضرت کرده بود بعد «فَأَقْبَلَ عَلَيَّ فَقَالَ أَ مَا بَلَغَكَ مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ لَمَّا نَزَلَتْ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ خُلِقَ لَهَا أَرْبَعَةُ ألف [آلَافِ‌] جَنَاحٍ فَمَا كَانَتْ تَمُرُّ بِمَلَإٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ إِلَّا خَشَعُوا لَهَا وَ قَال‌»[5] به این مضمون احادیث متعددی رسیده که نشان دهنده اهمیت بسیار این سوره است امیدواریم که خداوند متعال توفیق تدبر در این سوره مبارکه و بهره مندی از این سوره را هر چه بهتر به همه ما کرامت بفرماید.