موضوع: تفسیر قرآن کریم

﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدي لِلَّتي‌ هِيَ أَقْوَمُ﴾[1]

در ارتباط با مسائلی اعتقادی که از قرآن کریم مورد صحبت بود به مسأله اعجاز سخن ما انجامید مسائلی در ارتباط با معنای معجزه گفته شد و کیفیت اثبات معجزه رسالت و پیامبری مدعی رسالت را به طور کلی چگونه معجزه اثبات می‌کند بحث شد به اینجا رسیدیم که پیامبر گرامی اسلام دو نوع معجزه داشتند معجزاتی که در اسناد تاریخ ثبت و ضبط است و معجزه‌ای هم معجزه زنده است و موجود و چون این رسالت رسالت همیشگی است مناسب بلکه لازم همین اسست که در هر عصری آنچه که می‌تواند اثبات رسالت پیامبر گرامی اسلام را وجود داشته باشد و لذاست گفته می‌شود که قرآن کریم معجزه خالده است.

در ارتباط با کیفیت اعجاز قرآن صحبت بود آنچه اشاره کردم به نسبت لازم به تفصیل قبلا صحبت شد اما کیفیت اعجاز هم در جلسه ای صحبت شد که قرآن کریم تحدی کرده است مبارز طلبیده است و فرموده است که اگر قبول ندارید که این کتاب از طرف خدا است و مثبت رسالت من به مانند این کتاب بیاورید گاهی فرموده است که به قدر ده سوره بیاورید در نهایت تخفیف داده است به قدر یک سوره بیاورید آن وقت در کیفیت اعجاز این کتاب مقدس اجمالا عرض شد فصاحت و بلاغت و نظم و سیاق و اسلوب این کتاب به همراه مطالب مهمه‌ای که در بر دارد به اضافه اینکه آن مطالب مهمه هر یک به تنهایی اثبات اعجاز قرآن می‌کند از قبیل معارف بی نظیر و خبر دادن از غیب و بیان مسائلی تکوینی از اسرار خلقت و از این قبیل مثلا قوانینی که برای جامعه انسانی آورده است به اضافه اینکه اینها تک تک موجب اعجاز است که ان شاء الله در طی مباحث بعدی گفته خواهد شد.

ولی به نحو اجمال فصاحت و بلاغت و اسلوب و سبک همراه با این مطالب عالیه آن چنان شده است که اعلام می‌شود یک سوره آن را هم اگر دشمنان اسلام و قرآن به مانند آن بیاورند اعلام می‌شود که اسلام پوچ است و قرآن باطل است به قدر و لو یک سوره کوثر و این بسیار بسیار عجیب است نتوانسته اند بیاورند ^فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا%[2] اگر این کار نتوانستید بکنید در گذشته در آینده هم نخواهید توانست که چنین کاری انجام بدهید اگر ایمان نیاورید مستحق عذاب و گرفتاری و برای شما ناراحتی‌های بسیار خواهد بود عذاب بسیار خواهد بود.

و این بسیار بسیار عجیب است که دشمنان اسلام همین الان دشمنان سر سخت متمکن از نظر اقتصادی همه چیز در اختیار از نظر علمی همه چیز در اختیار که می‌توانند نخبه های افراد که هم در جهت فصاحت بلاغت نخبه هستند و هم در جهات مختلف مطالب علمی فوق العاده هستند از اینها دعوت کنند در بهترین شرایط در فرصتی لازم اینها به قدر یک سوره قرآن اگر می‌توانستند که بیاورند این قدر خودشان به زحمت توطئه‌ها و جنگ‌ها و گرفتاری‌ها و ناراحتی‌های گوناگون قرار نمی‌دادند این یک مسأله بسیار قابل توجهی است.

آن وقت در ارتباط با اینکه قرآن از این جهت بی مانند است و معجزه است این دو سه کلمه را به عنوان نکته های لازم به نظر می‌رسد که به عرض برسد که این کتاب معجزه که هست از این جهت مخصوصا با توجه به این نکته که همه معجزه های انبیاء گذشته و شخص پیامبر اکرم مان معجزاتی است که آن معجزات خودش هدایتگر نیست اثبات می‌کند که این پامبر است بعد این پیامبر می‌شود هدایتگر اما این معجزه خودش کتاب هدایت است این معجزه خودش کتاب برنامه زندگی است خودش کتاب معارف است خودش کتاب دستورات و قوانین لازم برای سعادت انسان‌ها است یعنی این معجزه است از جهاتی که اشاره شد همراه با مسأله مهم هدایتگری این بسیار بسیار اهمیت دارد و لذا به این نکته هم در کتاب شریف البیان فی تفسیر القرآن مرحوم آیت الله العظمی خوئی به خصوص توجه دادند و در صفحه پنجاه و پنج از این کتاب البیان چنین آمده است «ثم ان القرآن يختص بخاصة اخرى، و بها يتفوق على جميع المعجزات التي جاء بها الأنبياء السابقون»[3] به همه معجزه ها تفوق دارد این معجزه‌ای که قرآن کریم است چون خصوصیتی دارد که آن خصوصیت در بقیه معجزه ها نیست چی هست آن خصوصیت؟ «و هذه الخاصة هي تكفله بهداية البشر» این متکفل هدایت بشر است بشر را هدایت می‌کند آن وقت پاورقی دارند که اشاره به تعلیقاتشان دارد در آن تعلیقات آن وقت می‌فرمایند به شروط آن که یکی از آن شروط آن عقل فطری رابه کار گرفتن و از اخبار استفاده کردن از عترت استفاده کردن به خصوص خواستند این تذکر را داده باشند که کتاب و عترت «و هذه الخاصة هي تكفله بهداية البشر، و سوقهم إلى غاية كما لهم فإن القرآن هو المرشد الذي أرشد العرب الجفاة الطغاة»[4] عرب های قسی القلب فوق العاده منحرف در انحراف به شدت در حرکت را آن چنان ساخته است که اینها ممتاز شدند «فإن القرآن هو المرشد الذي أرشد العرب الجفاة الطغاة، المعتنقين أقبح العادات»[5] آنهایی که به قبیح ترین عادت ها آن چنان بود خو گرفته بودند که افتخار می‌دانستند بچه های شان را زنده زنده در گور کنند افتخار شان یک چنین عادات قبیحه بود «و العاكفين على الأصنام، و المشتغلين عن تحصيل المعارف و تهذيب النفوس بالحروب الداخلية»[6] به کسب حقایق و خوبی ها به جنگ می پرداختند «و المفاخرات الجاهلية»[7] آن وقت جمعی که چنین بودند قرآن کریم در جهت هدایت چه کرد؟ از میان همه اینها «فتكونت منهم في مدة يسيرة امة ذات خطر في معارفها، و ذات عظمة في تاريخها، و ذات سموّ في عاداتها»[8] .

بنابراین قرآن با توجه به این خصوصیات و نیز در ارتباط با اسلوب و در ارتباط با مطالب هم این چنین است که در هر بخشی بی نظیر است بعضی از ادبای قوی قوت شان در حماسه گویی بوده بعضی قوتشان در مدح بوده بعضی قوتشان در رسا بوده بعضی قوتشان در جهات مسائل دیگری بوده ولی قرآن کریم در هر بخشی که سخن گفته است بی نظیر است بی نظیر در همه این جهات مختلفبی مانند است اینجا است که این اسلوب این چنینی آن هم همراه با صداقت همراه با هدایت بی نظیر و معجزه‌ای است خالده بسیاری از اشعار خیلی فوق العاده است بسیار عجیب است اما فوق العادگی آن به دروغ بودن آن است به اینکه توهمات و تخیلاتی است اینجا این کتاب کتاب حقیقت و بدون هیچ نوع خیال پردازی بی نظیر و بی مانند است مثلا آن شعر فردوسی اگر خاطرم بیاید که خوب بسیار فوق العاده گفته اما فوق العادگی آن در این است که یک دروغی قاطی آن کرده است.

ز سم ستوران در آن پهن دشت

زمین شد شش و آسمان گشت هشت

می‌گوید اسب‌ها چنان پاهای‌شان را در میدان جنگ به زمین زدند

ز سم ستوران در آن پهن دشت

زمین شد شش و آسمان گشت هشت

درید و برید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست

خیلی فوق العاده گفته است اما این فوق العادگی آن چون یک مقدار با دروغ همراه است آن قدر پاهای شان را زدند این اسبها به زمین زمین هفت طبقه یک طبقه آن را به آسمان و آسمان شد هشت طبقه زمین ماند شش طبقه با دروغ همراهش کرده خیلی شیرین شده است اما قرآن کریم چیست ^إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إيتاءِ ذِي الْقُرْبى‌ وَ يَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ%[9] که ادباء وقتی می‌شنیدند می‌گفتند موی در بدن ما راست می‌شود چنین و چنان است.

بنابراین این معجزه خالده‌ای است که در این سطح به عرض شما رسید حالا این بخش از بخش اعجاز قرآن حرفهای بسیار مهمی مخصوصا شبهاتی که بعضی از آنها به جد تازه است یعنی تا آن جا که در ذهن ما است در گذشته تاریخ این شبهات بعضی از آنها مطرح نشده و حالا تازه شبهاتی مطرح شده ان شاء الله اینها را باید بحثش را بکنیم بعد از دهه محرم ان شاء الله که باز تا ماه صفر بتوانیم این بحث را ان شاء الله به فضل الهی جمع کنیم.