موضوع: آناتومی بدن/پستان /جلسه نوزدهم، ادامه بحث سینه (پستان)، رشد سینه ها، نقش پستان در عمل جنسی و بارداری، تبدیل خون به شیر در سینه ها، تفاوت شیر در زن ها، تفاوت شیر هر یک از دو پستان

در جلسه گذشته، مقداری راجع به سینه (پستان) صحبت شد اما چون روایاتی وارده در مورد سینه زیاد است، به همین جهت از ابتدا شروع می کنیم.

نام سینه، نسبت به اسم پستان، قبح کمتری دارد از این جهت بنده عبارت سینه را بکار می برم.

ماهیت و رشد سینه ها

سینه عبارت است از دو عدد غده‌ی بزرگ که ترشحاتی دارد. غده های بدن، آنزیم هایی ترشح می کنند که سینه شیر و گاهی صمغ ترشح می کند. این دو عدد غده، در مردان و زنان وجود دارد. در پسرها و دخترها هم شکل و همسان است، اما سینه های دختر، زمانیکه بالغ می شود، شروع به رشد می کنند و یک تغییراتی در ذهن نیز ایجاد می کند و از فکری نیز تبدیل به زن می شود.

هنگام ازدواج و با تحریکات جنسی یک مقدار رشد می کنند اما بیشترین رشد آن ها، هنگام بارداری و بعد از زایمان است که بعد از زایمان، از سینه ها شیر ترشح می شود که غذای کودک است.

بیشتر سینه از سلول های روغنی تشکیل شده است و یک توده‌ی روغنی است که میان آن غده های شیری و مجاری شیری به وجود می آید. حداقل در یک لایه‌ای، سلول ها به شکل لانه های زنبور تشکیل می شوند. بعضی از آنزیم ها در تحریک و بزرگ شدن و در فعالیت سینه نقش دارند. پروژن، پرولاکتین، پروژسترون و آنزیم های دیگر در فعالیت سینه نقش دارند.

در خانم هایی که مستعد بارداری هستند، حتی قبل از بارداری، سینه ها رشد می کند. زمانیکه خانم تحریک می شود، مایعاتی در سینه جمع می شود و سینه پر می شود، تاجائیکه خانم ها احساس سنگینی می کنند.

رشد کردن سینه زنان در اشخاص، مختلفت است و عوامل زیادی مانند وراثت، احساسات، شهوت خانم ها در این مسئله نقش دارد. برخی سینه ها رشد سریعی دارند و برخی در حد متوسط و برخی بیشتر و برخی کمتر از حد نرمال است. برخی دختر ها به جهت کم بودن رشد سینه، شبیه به پسرها باقی می ماند. رشد بیش از اندازه و کمتر از حالت نرمال، ممکن است باعث ناراحتی شود. می توانیم این دو حالت را به عنوان یک حالت ناراحت کننده در نظر بگیریم و برای آن تجویز کنیم. سینه های کوچک با داروی بزرگ کننده و سینه های بزرگ با داروهای جمع کننده و کوچک کننده می تواند درمان شوند.

نقش پستان در عمل جنسی و بارداری

پستان و سینه علاوه بر اینکه اندام شیری و غده‌ی شیری است، اندام های جنسی و محرک شهوت نیز می باشد. رشته های عصب در سینه زیاد و روی هم انباشته شده است و در نوک پستان، جایی که به شکل دایره ای رنگ متفاوتی دارد، منتهی می شوند و در این ناحیه عصب زیاد است. سینه و نوک سینه محرک است و حتی در حصول بارداری نقش دارد چون خانم را برای بارداری آماده می کند و تخمک خانم و آب خانم با این تحریک به وجود می آید و خانم آماده بارداری می شود.

تراکم عصب در سینه و نوک آن، گاهی می تواند آزار دهنده باشد، سینه خیلی حساس می شود و با اندک دست زدن، پیغام های بیشماری به مغز ارسال می کند و یک احساس ناخوشایندی را در بعضی خانم ها ایجاد می کند. فشار دادن سینه برای بارداری لازم است اما برخی خانم ها خیلی حساس هستند و این تحریک تبدیل به درد می شود. خوب است که در این هنگام به آرامی و به شکل تدریجی این کار انجام شود تا طرف مقابله به این وضع عادت کند و تحریکات در حد نرمال و مفید باشد. این احساس ناخوشایند نزدیک زمان پریود، تشدید می شود و برخی احساس ورم و غده ای می کنند و این جای نگرانی ندارد زیرا این احساس وجود ورم در سینه، با شروع پریود، از بین می رود.

زمانیکه دست شوهر روی سینه و به خصوص نوک سینه قرار می گیرد، حالت سفتی و ایستادگی پیدا می کند.

هرچه عمر خانم بیشتر شود، یا باردار شود و بچه بیاورد، سینه های او می افتد و از حالت برجستگی و ایستادگی خارج می شود. شاید برجستگی و ایستادگی زیبایی محسوب شود و از این جهت از افتادگی سینه ناراحت بشوند. راه هایی مانند داروی جمع کننده برای ممانعت از افتادگی یا سرعت آن وجود دارد. بعد از یائسگی احساس افتادگی سینه ها بیشتر، و ظاهر و مشهود خواهد بود.

تبدیل خون به شیر در سینه

غده ها و توده هایی در سینه وجود دارد که مولد شیر هستند. هر مجموعه از غده و توده ها «لوب» نامیده می شود و هرکدام شبیه به خوشه انگور است. زمانیکه به سینه دست زده می شود، این توده ها به شکل غدد و ورم های متعدد ظاهر می شود که در حقیقت همان غده های شیری هستند. کار این غده های تبدیل خون به شیر است. زمانیکه کودک شیر را می میمکد یا شیر دوشیده می شود، شیر از مجاری جاری می شود.

مهمترین وظیفه سینه ترشح شیر، و تغذیه کودک است. اصل و منبع شیر، خون است. خون به شیر تبدیل می شود. فرآیندی در خانم ها وجود دارد که خون بیشتری در بدن آن ها تولید می شود و یک خون زائدی وجود دارد که به شکلی باید خارج شود. قبل و بعد از ازدواج، این خون به شکل حیض، در هر ماه هفت روز، به شکل خونریزی از بدن خارج می شود. خون هایی که قرار است برای بچه باشد، از بدن اضافه می شود. هنگام بارداری، این خون اضافه، صرف تغذیه بچه می شود.

این نکته وجود دارد که انسان، مراحلی را طی می کند. در این مراحل تغذیه‌ی او متفاوت است و ماده غذایی و مناسب او متفاوت است. زمانیکه بچه در شکم مادر باشد، غذای او خون است. خون از طریق ناف، وارد بدن بچه می شود و از خون تغذیه می شود. گویا بچه در شکم مادر، جزئی از بدن مادر است. بهترین غذا برای بچه خون است، زیرا دستگاه گوارش بچه تکمیل نشده است و تغذیه از راه رگ های خونی انجام می شود. خون اضافه بجای خارج شدن از طریق خون حیض، به بدن بچه منتقل می شود. بعد از متولد شدن بچه، خون به سمت سینه می رود و تبدیل به شیر می شود.

در روایت توحید مفضل آمده است:

إذا ولد صرف ذلك الدم الذي كان يغذوه من دم امه إلى ثدييها فانقلب الطعم واللون إلى ضرب آخر من الغذاء ، وهو كأشد موافقة للمولود من الدم فيوافيه في وقت حاجته إليه فحين يولد قد تلمظ وحرك شفتيه طلبا للرضاع فهو يجد ثديي امه كالا داوتين المعلقتين لحاجته إليه ، فلا يزال يغتذي باللبن مادام رطب البدن ، رقيق الامعاء ، لين الاعضاء ، [1]

هرگاه بچه متولد شود، خونی که او را در شکم مادر تغذیه می کرد به سمت سینه های مادر می رود و طعم و رنگ خون تغییر می کند و به غذای دیگری تبدیل می شود و شیر مناسبت بیشتری با کودک متولد دارد. زمانیکه بچه متولد می شود لبانش را برای مکیدن شیر حرکت می دهد و می فهمد که از راه مکیدن سینه مادر غذا را دریافت کند و دائما از این طریق به دنبال غذا است تا وقتی که بدن مرطوب و روده های نازک و اعضای نرم دارد.

از این روایت و دیگر روایات استفاده می شود که سینه، خون را تبدیل به شیر می کند و رنگ و طعم و حالات خون را به صفات شیر تغییر می دهد.

در یک دوره زمانی، شیر برای بچه مفید است به طور موقت، تا زمانیکه بدن کودک مرطوب، نازک و نرم باشد. این صفات باعث تفاوت کودک و بزرگسال است.

هدایت غریزی کودک، برای غذا خوردن به سمت سینه مادر نکته مهمی است. چگونه می فهمد رزق و روزی او در سینه مادر، و راه دریافت آن مکیدن است؟

در نهج البلاغه اینگونه وارد شده است:

ثُمَّ أُخْرِجْتَ مِنْ مَقَرِّكَ إِلَى دَارٍ لَمْ تَشْهَدْهَا وَ لَمْ تَعْرِفْ سُبُلَ مَنَافِعِهَا فَمَنْ هَدَاكَ لاِجْتِرَارِ الْغِذَاءِ مِنْ ثَدْيِ أُمِّكَ وَ عَرَّفَكَ عِنْدَ الْحَاجَةِ مَوَاضِعَ طَلَبِكَ وَ إِرَادَتِكَ[2]

ای انسان از جای ساکن و آرام و مطمئن و حفاظت شده‌ی خودت (در شکم مادر) اخراج شدی به دنیایی که قبلا آن را ندیده بودی و راه های به دست آوردن منافع را بلد نبودی، چه کسی تو را برای درک کردن و خارج کردن غذا از سینه مادرت هدایت کرد؟ و شما را به چگونگی دریافت مایحتاج موقع نیاز (گرسنگی) راهنمایی کرد؟

تفاوت شیرها

از لحاظ ظاهر، شیرها با یکدیگر متحدند اما، از جهت صفات تفاوت های زیادی دارد و آثار فراوانی روی انسان می گذارد تا جائیکه روی ژن های انسان اثر می گذارد. به همین جهت ائمه علیهم السلام نسبت به دقت در شیر مورد مصرف کودک هشدار داده اند. در روایات از مصرف شیر خانم احمق نهی شده است. احمق بودن یک اختلال و بیماری روانی در قلب یا در مغز یا در ژنتیک است که نباید بچه از آن استفاده کند. شیر زن زنا کار نیز نباید مورد استفاده قرار بگیرد:

لا تسترضعوا الحمقاء فإن اللبن يعدى[3]

از خانم احمق شیردهی نشود زیرا بچه بر اساس شیر او رشد می کند و نقص و خلل به او منتقل می شود. این، مطلب دقیقی است که شاید بعدا بیشتر توضیح بدهیم.

در روایت می فرماید اگر کسی با کنیزی بدون اجازه‌ی صاحب او جماع کرد، نباید از شیر او استفاده کرد، اما اگر بعدا صاحب کنیز به آن جماع رضایت داد، شیر او مشکلی نخواهد داشت:

سَأَلْتُهُ عَنِ امْرَأَةٍ وَلَدَتْ مِنْ زِنًى هَلْ يَصْلُحُ أَنْ يُسْتَرْضَعَ بِلَبَنِهَا قَالَ لَا يَصْلُحُ وَ لَا لَبَنِ ابْنَتِهَا الَّتِي وُلِدَتْ مِنَ الزِّنَى وَ مَتَى جَعَلَ مَوْلَى الْجَارِيَةِ الَّتِي فُجِرَ بِهَا فِي حِلٍّ مِنْ ذَلِكَ طَابَ لَبَنُهَا رَوَى ذَلِكَ[4]

زنی از زنا بچه زاییده آیا صحیح است که برای شیردادن بچه استفاده شود؟ امام علیه السلام فرمود استفاده از شیر او و شیر دختر او به صلاح نیست هر گاه صاحب کنیز اجازه به فعل انجام شده داد، شیر آن زن خوب می شود

شیری که بخاطر فعل زنا، مجوز استفاده نداشت، با اجازه دادن صاحب کنیز، سالم می شود. فهم این مسائل خیلی کار دارد. چه ارتباطی بین رضایت قلبی مالک و خواص شیر کنیز و دختر او وجود دارد؟

در روایت دیگر آمده است:

قلت لأبي عبد الله عليه‌السلام امرأة ولدت من الزنا أتخذها ظئرا قال لا تسترضعها ولا ابنتها[5]

به امام صادق عرض کردم زنی از زنا بچه دار شده است آیا می توانم بچه ام را با شیر او غذا بدهم امام علیه السلام فرمود از شیر او و بچه او استفاده نکن

تفاوت سینه چپ و راست با یکدیگر

در روایت دیگر آمده است:

قال رسول الله صلى الله عليه وآله: إذا وقع الولد في بطن أمه " إلى أن قال: " وجعل الله تعالى رزقه في ثديي أمه في أحدهما شرابه وفي الآخر طعامه [6]

هرگاه بچه در شکم مادر قرار می گیرد خداوند رزق او را در سینه مادر قرار می دهد، در یک سینه نوشیدنی و در دیگری غذای او است.

در روایت دیگر آمده است:

العباس بن الوليد عن أبيه عن أمه أم إسحاق بنت سليمان قالت نظر إلي أبو عبد اللّه (عليه السلام) و أنا أرضع أحد ابني محمد أو إسحاق فقال يا أم إسحاق لا ترضعيه من ثدي واحد و أرضعيه من كليهما يكون أحدهما طعاما و الآخر شرابا [7]

امام صادق علیه السلام دید من به بچه خود شیر می دهم فرمود از یک سینه به بچه شیر نده و از دو سینه شیر بده تا یکی غذا، و دیگری نوشیدنی باشد.

در روایتی است که پیامبر ص، در شیر خوردن هر دو سینه را قبول نمی کرده است و فقط از سینه راست شیر می خورده است. سینه راست حلیمه سعدیه (دایه‌ی پیامبر) خشک بود، اما در سینه چپ، شیر زیادی داشت. پیامبر ص زمانیکه از آن مکید، شیر جریان پیدا کرد. آیا این داستان، یک خصوصیتی برای حلیمه و پیامبر ص است؟ یا اینکه بخاطر این است که پیامبر ص، همیشه سمت راست را انتخاب می کرده است، «یحب التیامن»[8] یا اینکه خصوصیت نوشیدنی و غذا برای هر یک از سینه ها در غالب زن ها وجود دارد؟ و بعضی زن ها، در یک سینه نوشیدنی و غذا داشته باشند.

وجود مقدار زیاد آب در شیر مادر، فهم این مطلب که چگونه شیر یک سینه نوشیدنی و دیگری غذا می باشد را مشکل می کند.

در روایت دیگری آمده است:

كَانَ عَلِيٌّ ع يَقُولُ‌ انْهَوْا نِسَاءَكُمْ أَنْ يُرْضِعْنَ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَإِنَّهُنَّ يَنْسَيْنَ‌ [9]

امام علی علیه السلام می فرمود زنان خود را از شیر دادن به چپ و راست نهی کنید...

احتمال دارد مراد این باشد که بچه را اصطلاحا چپ و راست به هر خانمی برای شیر دادن نسپارید و با زنان متعدد شیر ندهید.

در روایات آمده است سینه مادر مانند دو دستگاهی است که خون را تبدیل به شیر می کند: ﴿لبنا صائغا﴾[10] شیر خاصیتی دارد که هیچ موقع در گلو نمی پرد.

راجع به شیر بحث تمام شد اما نسبت به خود سینه، بحث ادامه دارد.