درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی

موضوع: كتاب الحج/الطواف /مساله 18 زیاد کردن بر اشواط طواف سهوا

المسألة 18: لو زاد على سبعة سهوا فان كان الزائد أقل من شوط قطع و صح طوافه‌، و لو كان شوطا أو أزيد فالأحوط إتمامه سبعة أشواط بقصد القربة من غير تعيين الاستحباب أو الوجوب، و صلى ركعتين قبل السعي، و جعلهما للفريضة من غير تعيين للطواف الأول أو الثاني، و صلى ركعتين بعد السعي لغير الفريضة.[1]

در این مسأله، حکم زیادی سهوی طواف مورد بررسی است که به یکی از دو صورت است:

1ـــــ قبل از اتمام شوط هشتم متذکر شده

2ـــــ بعد از اتمام شوط هشتم متذکر شده

در صورتی که سهوا بر طواف اضافه کرده است و قبل از اینکه یک شوط (شوط هشتم) کامل شود متذکر گردد غالب فقهاء فتوی به قطع طواف داده‌اند که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم تا جایگاه بحث در بین فقهاء روشن شود.

شیخ ره در نهایة می‌فرماید[2] :

و مَن طاف ثمانیة اشواط تعمدا کان علیه اعادة الطواف، فان طاف ناسیاً أضاف الیها ستة اشواط أخر و صلی معها اربع رکعات یصلی رکعتین منها عند الفراغ من الطواف، لطواف الفریضة و یمضی الی الصفا فیسعی، فإذا فرغ من سعیه عاد فصلی رکعتین أخراوین و مَن ذکر فی الشوط الثامن قبل ان یبلغ الرکن أنه طاف سبعا قطع الطواف.

قاضی ابن برّاج در مهذب می‌فرماید[3] :

ابن حمزه در وسیله می‌فرماید[4] :

محقق ره می‌فرماید[5] :

علامه ره در مختلف می‌فرماید[6] :

ایشان در المختصر النافع می‌فرماید[7] :

هرچند ظاهر فرمایش ایشان مطلق است و به نحو مطلق حکم به اکمال اُسبوعین نموده است ولی با توجه به عبارات دیگر از جمله آنچه از شرایع گذشت و آنچه در ادامه خواهیم آورد، عبارت ایشان هم مقید به بلوغ رکن و اتمام شوط هشتم است.

فاضل نراقی ره در مستند می‌فرماید[8] :

البته محقق ره به نحو مختلف تعبیر نموده است و در یک مورد به نحو مطلق و در مورد دیگر به نحو مقید تعبیر نموده است، یعنی در یکی که درصدد بیان مستحبات احرام است می‌فرماید[9] :

و در جای دیگر که در صدد بیان دوازده مسئله در مورد احکام احرام است به عنوان مسئله دوم می‌فرماید[10] :

صاحب جواهر ره از فرمایش محقق ره در این مورد تبعیت فرموده و آن را مقید مورد اول قرار داده و فرموده است[11] :

پس از آشنائی اجمالی با عبارات برخی از فقهاء، زمان آن فرا رسیده است که جایگاه این مسئله را در روایات مورد بررسی قرار دهیم.