درس خارج فقه استاد سید محمد واعظ‌موسوی
99/11/09
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: كتاب الحج/الطواف /مساله 20 (قطع طواف بدون انجام عمل منافی)
مسألة 20: لو قطع طوافه و لم يأت بالمنافي حتى مثل الفصل الطويل أتمه و صح طوافه.
اولین فرعی که در این مسئله مورد بررسی قرار می‌گیرد قطع طواف واجب بدون انجام عملی که با طواف منافات داشته باشد بطوری که حتی فصل طویل نیز فاصله نشده باشد، مثل اینکه در اثناء طواف برای استراحت و نفس تازه کردن نشسته باشد، طواف را کامل می‌کند و صحیح است.
البته همانگونه که در ادامه متعرض خواهیم شد اتمام طواف مستحب پس از قطع، حتی قبل از تجاوز از نصف، بالاتفاق صحیح است.
مراد از منافی در اینجا، فاصله شدن فعل کثیر یا فصل طویل است، اما عروض حدث یا حیض و یا مریضی، مورد نظر نیست؛ زیرا حکم عروض حدَث در اولین مسئله از مسائل مربوط به واجبات طواف گذشت و عروض حیض یا مریضی در مسئله بعدی مورد بحث قرار داده خواهد شد.
برای روشن شدن جایگاه مسئله در انظار فقهاء می‌گوئیم:
مشهور بین فقهای شیعه این است که: هر گاه طواف را به جهت برآوردن حاجت و یا خواندن نماز و یا به گمان اتمام آن، قطع نماید در صورتی که از نصف تجاوز کرده باشد بر مقدار سابق بنا می‌گذارد وگرنه حکم به بطلان می‌شود.
شیخ ره در کتاب نهایة می‌فرماید[1] :
و مَن قطع طوافه بدخول البیت أو بالسعی فی حاجة له أو لغیره فإن کان قد جاوز النصف بنی علیه و إن لم یکن جاوز النصف و کان طواف الفریضة أعاد الطواف، و إن کان طوافَ نافلة بنی علیه علی کل حال.ملاحظه می‌شود که ایشان در مواردی مثل قطع طواف واجب برای برآوردن نیاز خود یا دیگری قائل به تفصیل شدند.
سید ابن زهرة ره در "الغنیة" می‌فرماید[2] :
و لا یجوز قطع الطواف الّا لصلوة فریضة أو لضرورة و إن قطعه للصلوة بنی علی ما طاف و لو کان شوطاً واحدا. و إن قطعه لضرورة أو سهو بنی علی ما طاف إن کان اکثر من النصف و إن کان اقل منه إستأنفه و یستأنفه إن قطعه مختاراً علی کل حال....ایشان نیز براساس ضابطه فتوی داده و فقط در مورد نماز قائل به بناگذاری بر مقدار اتیان گردیده است مطلقا.
محقق ره در شرائع می‌فرماید[3] :
مَن نقص مِن طوافه فإن جاوز النصف رجع فأتمّ و لو عاد الی اهله أمر مَن یطوف عنه و إن کان دون ذلک إستأنف و کذا مَن قطع طواف الفریضة لدخول البیت أو بالسعی فی حاجة و کذا لو مرض فی اثناء طوافه.
