درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره بقره_/

جهت سوم: نکات بلاغی:

نکته دوم: لا نفرق بین احداً من رسله: التفات هست یعنی تغییر سیاق تکلم، "و المؤمنون کل "( سیاق غائب هست ) بعد می‌گه "لانفرق ...."سیاق متکلم مع الغیر دوباره بعد سیاق غایب می شود ( قالوا سمعنا و اطعنا).

وجه این التفات چیست ؟لانفرق زبان حال مؤمنان است نه زبان قال.

جهت چهارم: مباحث تفسیری : ۷ نکته.

1_چکیده و خلاصه ای عناصر و مقومات ایمان ۴ عنصر و بخش دارد:

الف. باور و اعتقاد به خدا و وسایط فیض ( ملائکه، کتاب، رسول )

ب. عنصر اطاعت " و اطعنا"

ج. عنصر دعا ( غفرانک ربنا )

د. معاد باوری ( الیک المصیر )

2_ تفسیر جمله آمن الرسول.

ایمان پیامبر بر آنچه به او نازل شده ایمان ۲ جور است:

الف. ایمان برخاسته از استدلال و تفکر.

ب. ایمان برخاسته از شهود. رسول خدا ایمانشان شهودی است و به صورت حق الیقین ادراک می‌کند آنچه به او نازل شده (مراتب باور: علم الیقین، عین الیقین، حق الیقین)

"آمن" دوم غیر از "آمن" اول است و به نحو علم یقین است یعنی استدلال و براهین یقینی که سبب می‌شود ما ایمان بیاوریم به خدای متعال. ایمان رسول خدا علم حضوری و ایمان ما علم حصولی است لذا این‌که اهل سنت می‌گویند پیامبر شک کرده که شیطان به او وحی کرده یا جبرئیل این اشتباه است.

3_ تفسیر" المؤمنون کل..."

۲ نکته:

الف.کل، مضاف الیه حذف شده "کلهم" زیرا تمام مؤمنان را دربر بگیرد چه در این امت چه در امت های بعدی (یهود واقعی همین است مسیحی واقعی هم همین ) پس حذف مضاف‌الیه دلیل بر عمومیت دارد.یهودی واقعی و مسیحی واقعی هم به همه پیامبران ایمان دارند پس این ویژگی‌های ایمان مختص به مسلمانان نیست.

ب. کلمه "کتبه و ملائکته " دلالت بر عام مجموعی دارد نه عام استغراقی. یعنی ایمان به کتب الهی همه باید با هم باشد اگر به ۱ دانه ایمان نیاورد گویی به هیچ کدام ایمان نیاورده شاهد این مطلب جمله بعد است ( لا نفرق بین ...(

4_تفسیر جمله‌ی "لا نفرق بین احد من رسل."

جدا کردن بین پیامبران در حجیت غلط است اما جدا کردن از جهت فضیلت و اکملیت درست است منظور از عدم جدایی قسم اول است یعنی "لا نفرق فی الحجیه" لا نفرق به معنای تساوی در فضیلت نیست.

5_تفسیر قالوا سمعنا و اطعنا:

۲ نکته: الف. معرفت ب. اطاعت.

سمعنا یعنی فهمیدن نه شنیدن یعنی عرفنا. بعد از فهم، اطاعت صورت می‌گیرد.

6_غفرانک ربنا: علامه: استدراک جمله قبلی است چون در جمله قبلی گفتند خدایا ما اطاعت می‌کنیم ظاهرش این است که خدای ما همیشه اطاعت می‌کنیم ولی انسان مؤمن خالی از خطا نیست فلذا استدراک می کند یعنی خدایا اطاعت ما همیشگی نیست بعضی وقت‌ها هم شیطان ما را گول می‌زند پس تو ما را ببخش.

7_و الیک المصیر : نقش معاد باوری در ایمان.

ایمان کامل نمی‌شود مگر این‌که معاد را قبول داشته باشد. الیک یعنی تحول ما بسوی خداست از عالم کثرت می‌رویم به سوی عالم وحدت. وجود محدود ما تبدیل می شود به وجود نامحدود.