درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر

ادامه جهت چهارم: نکات تفسیری

۷. تفسیر جمله واعف عنا واغفر لنا :

۲ نکته:

الف. تفاوت بین عفو و مغفرت رحمت: از اخص به سمت اعم حرکت می‌کنیم. عفو یعنی محو کردن یک چیزی یعنی خدا تمام آثار جسمی و روحی گناه را نابود کند. مغفرت پوشاندن یعنی از بین نرفته ولی پوشیده شده. رحمت به معنای مهربانی که عام است.

چرا در آیه از اقوا به اضعف رفته ( از عفو به سمت رحمت ) و حال‌آنکه باید برعکس باشد؟ وجهش شاید این باشد که در مقام دعا، باید نگاهش بلند باشد و همیشه بهترین‌ها را از خدا بخواهد در قرآن هر جا عفو و غفران هست اول عفو قرار می گیرد بعد غفور. هرجا غفران و رحمت است اول غفران و رحمت.

ب. علامه طباطبایی: غفرانی که در این آیه مطرح شد با غفران در آیه قبل تفاوت دارد غفران آیه قبل، مطلق و نسبت به جمیع ذنوب است اما در این آیه، غفران خاص است یعنی در این آیه حضرت ۲ درخواست از خدا کرد لذا منظور از غفران در این آیه یک غفران نسبت به تکالیف شاق و یکی نسبت به عذاب‌های دنیوی.

جهت پنجم: بحث روایی

روایات زیادی داریم یک روایت بیان می شود تفسیر برهان جلد ۱ صفحه ۵۸۵ حدیث دوم: به نقل از تفسیر علی ابن ابراهیم قمی: آیه ۲۸۶ جملاتی است که در سفر معراج بین خدا و رسول ردوبدل شده یک جمله مال پروردگار و بقیه مربوط به رسول خداست.

جمع‌بندی کلی از سوره در ضمن ۴ محور:

۱. معرفی جریان نفاق ۲. معرفی ماهیت انسان ۳. معرفی جریان یهودیت در زمان پیامبر ( ۴۰ تا ۱۴۰ بقره ) ۴. بیان احکام فقهی برای مسلمانان احکام حج، قصاص، وصیت، روزه، احکام زنان، جهاد، انفاق، ربا .