درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/آیه چهارم آل عمران_/

جهت چهارم :نکات تفسیری

نکته ۵ : والله عزیز ذو انتقام : به منزله تعلیل برای جمله قبل است جمله قبل تهدید بود .تهدید واقعی جایی است که کسی که تهدید می کند ۲ ویژگی داشته باشد ۱ قدرت داشته باشد و شکست ناپذیر باشد. ۲.سخط و حالت غضب و خشم داشته باشد (ذوانتقام)

تفسیر المنار ( شیخ محمد عبده ): ذیل جمله ذو انتقام می‌فرماید: انتقام ۲ جور داریم: الف. برای تشفی نفس ب. براساس حکمت و عدالت.انتقام خدا براساس حکمت و عدالت است.

جهت پنجم: بحث روایی: تفسیر البرهان چند تا روایت داریم به ۱ مضمون درباره تفسیر کلمه فرقان : سالت اباعبدالله عن قرآن و فرقان اهما شیئان او شئ واحد؟ فقال علیه‌السلام القرآن جمله کتاب و فرقان المحکم الواجب العمل به ( فرقان خصوص محکمات است اما قرآن هم محکمات و متشابهات )

آیه پنجم:

۲ جهت از بحث دارد بلاغی و تفسیری:

جهت بلاغی:2 نکته:

۱.شروع آیه با کلمه انّ که دلالت بر تأکید دارد ( تاکید در کلام خلاف اصل است مگر این‌که نکته‌ای داشته باشد ) نکته این‌که این آیه امتداد تهدید آیه قبل است.

۲. نفی در آیه تکرار شده این تکرار برای تاکید بر علم خداست ( تأکید بر عدم مخفی بودند).

جهت دوم: نکات تفسیری

۳ نکته :

۱.چکیده آیه: دلالت بر این که تهدیدی که در آیه قبل شد از روی علم است ما به افرادی که گناهی نکرده‌اند کاری ندادیم چون تهدیدهای ما از روی علم است.

۲. ان الله لایخفی علیه شئ این آیه علم خدا را می‌خواهد برساند اما چرا با جمله سالبه بیان می‌کند ( نه موجب ) شاید وجهش این باشد که در آیه قبل تهدید بر اساس کفر است کفر یک صفت باطنی است. صفات باطنی، معمولاً مخفی اند. حال خدا می‌فرماید صفات مخفی شما هم برای ما آشکار است لذا شاید برای همین لایخفی گفته‌اند.

۳. علامه: کلمه ارض و سما ۲ معنا دارد ظاهری و باطنی. ظاهری: همین زمین و آسمان. باطنی:منظور از ارض صفات انسان که بارز و هویداست.

سماء: صفات باطنی. همان‌طور که آسمان برای زمینیان دور است و اطلاع ندارند صفات باطنی هم همین‌طور است درواقع آسمان کنایه است ( ذکر ملزوم و اراده لازم ) پس مراد از ارض، مشهودات و مراد از سماء، مخفیات است.