درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر/سوره آل عمران/آیه9

آیه ۹ ، ۳ جهت از بحث،جهت اول:

اعرابی ۳ نکته: ۱- لیوم: مجمع‌البیان: ل در این کلمه، به معنای فی است زیرا یوم ظرف زمان است و آن حرف جدیدی که با ظرف زمان مناسب است فی است چرا خود کلمه فی نیامده؟ زیرا در روز قیامت خدا مردم را که جمع می‌کند برای جزا دادن و حسابرسی کردن است پس چون نسبت به حساب، کلمه ل مناسب است. این حساب و جزا در آن روز واقع می شود لذا کلمه فی تبدیل به " لا"می شود (اگر حرف جرّی را به جای حرف جرّ دیگری به کار می‌بریم باید یک وجهی داشته باشد) .

۲-جمله لا ریب فیه: صفت برای یوم است (هر کجا موصوف نکره باشد می توان با جمله توصیف کرد آن را) .

۳- فیه: تفسیر بیضاوی: در کلمه" فیه" مجرور اصلی حذف شده و آن" لا ریب فی وقوعه" است.

جهت دوم :

نکات بلاغی:

۲ نکته:

۱-تأکیدهای مکرر: انک جامع الناس، ان الله لایخلف (دو تا انّ در آیه) نکته تأکید، تأکید بر وقوع قیامت است چون قیامت ملموس و مشهود نیست لذا تردیدی در وجود هر انسانی هست.

۲-التفات: یعنی تغییر سیاق تکلم. در آیه شروع به صورت خطاب (ربنا، انک) در پایان سیاق، غائب می شود (ان الله) به جای " انّک" گفت ان الله چرا؟ زیرا برای این که دلالت کند بر علت عدم خلف وعده. یعنی چرا خدا خلف وعده نمی‌کند چون الله است و الله اسمی است که جامع تمام صفات کمال است لذا هرگز تخلف وعده نمی‌کند.

جهت سوم:

نکات تفسیری:

۴ نکته:

۱-خلاصه و چکیده آیه: این آیه به منزله تعلیل برای آیه قبل است( زیرا آیه ۸ براساس اعتقاد به معاد شکل گرفته) . چرا از خدا می‌خواهیم چون اعتقاد به جهنم و بهشت داریم لذا یک دعامون اینه که جهنمی نشیم و یک دعامون اینه که بهشتی شویم .