درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر

جهت پنجم: بحث روایی: روایات عامه و خاصه.

روایات خاصه در ۲ موضوع:

الف) تفسیر کلمه "دین" تفسیر برهان جلد ۱ صفحه ۶۰۴ حدیث ۷: ان الدین عندالله الاسلام قال یعنی الدین فیه الایمان یعنی مراد از اسلام، اسلامی است که تلازم باایمان هم داشته باشد توضیح: از آیات قرآن چنین استفاده می‌شود که اسلام ۲ معنا دارد؛ یک معنای اسلام در مقابل ایمان است یعنی اظهار شهادتین (ولو قلباً نپذیرد مثل منافقین) " قالت الاعراب آمنا..‌." معنای دیگر اسلام به معنای تسلیم در برابر خداست که متضمن ایمان است.

ب) تلازم بین اسلام و ولایت امیرالمؤمنین و اهل‌بیت (یعنی اسلامی که در آیه آمده به معنی ولایت امیرالمؤمنین است) برهان جلد ۱ صفحه ۶۰۵ حدیث ۳: ابن شهر آشوب (مناقب ابن شهرآشوب یکی از منابع مهم تاریخی در تاریخ زندگی اهل‌بیت است) … فی قوله تعالی إن الدین عندالله اسلام قال التسلیم لعلی بن ابی طالب علیه السلام بالولایه.

توضیح:اسلام ۲ معنا دارد:

1_معنای اسلام اظهار 2_شهادت است (شهادت به توحید و شهادت به رسالت رسول خدا) . معنای دیگر اسلام که به معنای تسلیم در برابر ما أنزل الله باشد (تسلیم در برابر تمام پیامبران، تمام کتب آسمانی، تمام اوصیاء انبیاء.) تسلیم بدون ولایت، امکان ندارد. پس بعضی روایات که می گویند اهل سنت مسلمان هستند یعنی در مرتبه اول اسلام که اظهار شهادتین است و مسلمان نیستند در مرتبه دوم که به معنای تسلیم در برابر ما أنزل الله است.

اشکال: در تفسیر آیه گفتید اسلام در این آیه، اسلام به معنای اعم است و اسلام به معنای اعم شامل همه ادیان گذشته می شود حال طبق این روایت باید امت‌های گذشته هم به ولایت امیرالمؤمنین تسلیم باشند و قبول کرده باشند و حال آنکه تکلیف به ولایت مربوط به کسانی است که از امت رسول خدا هستند.

جواب: مقدمه: قضایای خارجیه یعنی قضایایی که موضوعش الان بالفعل در خارج هست. قضایای حقیقیه یعنی قضایایی که اعم هستند از این‌که موضوعش بالفعل باشد یا در آینده بخواهد به وجود بیاید مثلاً همه " کل نار حاره".

اصل بحث: تسلیم در آیه، تسلیم به نحو قضیه حقیقی است یعنی تسلیم در برابر ما انزل اللهی که بالفعل الان در خارج است یا بعداً خواهد آمد. مشکل یهود و نصارا این بود که تسلیم شان به نحو قضایای خارجیه بود می‌گفتند آنچه که در زمان ما نازل شده ما به آن تسلیمیم. «اصول دین ۳ تا است. اصول مذهب دوتاست؛ عدل و امامت منکر ضروری دین کافر است و حال‌آنکه امامت جزء اصول مذهب است»