درس تفسیر استاد مهدی زمانی‌فرد

موضوع:تفسیر

ادامه جهت چهارم:

۲-ارتباط آیه با آیات قبل؛ در آیه گذشته خدا از ولایت کفار نهی فرمود در رابطه با ولایت کفار افراد ۳ دسته می‌شوند:

۱-مؤمنان واقعی.

۲-کسانی که علنا ولایت کفار را می‌پذیرند.

۳- ولایت کفار را مخفیانه انجام می‌دهند (منافقان) . آیه ۲۹ درباره گروه سوم است که خدا این‌ها را تهدید می‌کند.

۳-مقایسه بین دو آیه مشابه؛ آیه ۲۸۴ بقره و آیه ۲۹ آل عمران از جهت محتوا شبیه هم هستند اما ۲ تفاوت با هم دارند؛

اول: در سوره بقره اول " تبدوا" را آورده.

دوم: در سوره بقره می‌آید " یحاسبکم به الله" اما آل‌عمران می‌فرماید یعلمه الله.

در المیزان فرموده: علت این‌که در دو آیه جای آشکار و پنهان عوض شده به خاطر حکمش است چون در سوره آل‌عمران، بحث علم است و آن علم قوی‌تر جایی است که مخفی ها را هم بداند لذا چون تاکید بر علم قوی‌تر است، لذا اول مخفی ها را ذکر کرده اما آیه بقره بحث محاسبه است لذا در محاسبه، بهتر است پنهانی ها را تخفیف دهد و آن‌هایی که آشکار کرده و علنی انجام داده آن‌ها را مورد حساب قرار دهد.

۴-تفسیر ان تخفوا ما فی صدورکم او تبدوه: الف-در علم خداوند پنهانی بودن و مخفی بودن نقشی ندارد زیرا علم خدا به افعال بندگانش علم حضوری است (علم حضوری عین وجود خارجی همان اشیاء است لذا دیگر پنهان و آشکار بودن فرقی ندارد)

تفاوت آشکار و پنهان برای کسی است که علمش حصولی باشد (چون ما خودمان به خودمان علم حضوری داریم لذا درونی های ما که برای ما آشکار است برای دیگران پنهان است)

ب) پنهان و آشکار به صدر و سینه نسبت داده شده‌است چرا؟ چون تمام کارهایی که از ما سر می‌زند سرچشمه آن از فکر و درون است چون افعال ما ارادی است و اراده از فکر و اندیشه نشأت می‌گیرد.

۵-تفسیر جمله یعلم ما فی السماوات:

ا-علم احاطی پروردگار به عالم امکان؛ عالم امکان مرکب از ۲ بخش است: عوالم بالا (سماوات) ، عوالم پایین (ارض)

ب-این جمله به‌منزله تعلیل برای جمله قبلی است.

۶-تفسیر و الله‌ علی کل شی‌ء قدیر: تهدید الهی، تهدید واقعی است نه توخالی. کسی می‌خواهد تهدید کند به ۲ عامل نیاز دارد: الف بداند او دارد چکار می‌کند دوم این‌که بتواند عکس‌العمل مناسب را انجام دهد لذا چون در ابتدای آیه علم را فرمود این‌جا باید قدرت را می‌گفت تا روشن شود این تهدید، تهدید مستحکم و استوار است.