درس خارج اصول استاد عباسعلی زارعی سبزواری

موضوع: مباحث علم اصول/طرق ایصالی الفاظ، افعال و تقاریر صادره از شارع /ادله عدم وقوع تحریف

ادامه استدلال اوّل: دلالت آیه شریفه «انّا نحن نزّلنا الذکر و انّا له لحافظون»

بیان شد در خصوص اثبات عدم وقوع تحریف به نقیصه در قرآن کریم به چند دلیل استناد شده است. بحث در دلیل اوّل یعنی آیه شریفه ﴿انّا نحن نزّلنا الذکر و انّا له لحافظون﴾ بود که بیان گردید در رابطه با استدلال به این آیه شریفه دو شبهه مطرح است که پاسخ از آن دو برای تمامیّت این استدلال، لازم می باشد. شبهه اوّل و پاسخ از آن بیان گردید. بحث در شبهه دوّم بود یعنی دوری بودن استدلال به این آیه شریفه که اصل این شبهه و پاسخ محقّق خویی «رحمة الله علیه» از آن بیان گردید. در ادامه به نقد پاسخ ایشان خواهیم پرداخت.

نقد پاسخ محقّق خویی «رحمة الله علیه»

حاصل پاسخ محقّق خویی «رحمة الله علیه» این بود که بر اساس پذیرش امامت و زعامت اهل بیت (ع)، تمسّک ایشان در موارد عدیده به قرآن موجود نزد ما که آیه حفظ نیز از جمله آن می باشد، دلیل بر آن است که قرآن نازل بر پیامبر اکرم (ع) همین قرآن موجود بوده و این آیه شریفه نیز یقیناً از خداوند متعال صادر شده است.

در نقد این پاسخ گفته می شود این پاسخ تنها در صورتی صحیح است که روایت متواتری از اهل بیت (ع) وجود داشته باشد که به آیه حفظ استدلال نماید تا اوّلاً دلالت بر وجود این آیه شریفه در قرآن کریم و ثانیاً و به واسطه این آیه دلالت بر عدم تحریف در قرآن کریم به نقیصه داشته باشد، ولی با بررسی اخبار روشن می شود در این زمینه هیچ خبر واحدی وجود ندارد تا چه رسد به خبر متواتر.

اگر گفته شود مقصود محقّق خویی «رحمة الله علیه» آن است که محرز است که قرآن موجود نزد ما از جمله آیه حفظ، همان قرآن صادر از خداوند متعال می باشد، و الّا ائمّه (ع) به قرآن موجود نزد ما در موارد متعدّد احتجاج ننموده و آن را حجّت قرار نمی دادند؛ در پاسخ گفته می شود اگرچه اصل قرآن بودن قرآن موجود نزد ما، محرز می باشد، چون قرآن موجود نزد ما همان قرآن موجود نزد ائمّه (ع) بوده و آن را کتاب الله می دانسته اند، ولی ممکن است در خصوص بعضی آیات در زمان ائمّه (ع) تحریف به نقیصه حاصل شده و ائمّه (ع) نیز به این مطلب تذکّر داده باشند، ولی اخبار مربوطه به ما نرسیده باشد، در نتیجه این اطمینان وجود ندارد که تمامی آیات موجود در قرآن اصلی، در قرآن موجود نزد ما نیز بعینه وجود داشته و هیچ نقیصه ای در آن وجود نداشته باشد.

بنا بر این پاسخ محقّق خویی «رحمة الله علیه» با این بیان نمی تواند از این شبهه دوّم پاسخ دهد.