درس خارج اصول استاد عباسعلی زارعی سبزواری

موضوع: طرق ایصالی الفاظ، افعال و تقاریر صادره از شارع /کتاب/ادله عدم وقوع تحریف

ادامه نکته دوّم: اعتبار سنجی کتاب الله

بیان شد آنچه در مقام اعتبار سنجی کتاب الله مطرح می باشد آن است که ثابت شود آنچه به تواتر برای ما نقل شده و به عنوان کتاب الله در دسترس ما می باشد، بدون کم و کاست همان کتاب اللّهی است که از جانب خداوند متعال نازل شده است بدون اینکه هیچگونه تحریف مضرّی راجع به آن صورت پذیرفته باشد؛ لذا لازم است بحث از عدم تحریف قرآن کریم ذیل چند مبحث پی گیری شود. مبحث اوّل یعنی معانی تحریف گذشت و بیان شد تنها معنایی از تحریف که موجب تضعیف اعتبار طریقیّت قرآن کریم شده و وقوع آن مورد اختلاف فقهاء قرار گرفته است، معنای یعنی نقص مضرّ در قرآن کریم می باشد. در مبحث دوّم یعنی ادلّه عدم وقوع تحریف به معنای ششم یعنی تحریف به نقیصه در قرآن کریم، با ادلّه چهارگانه یعنی آیات سه گانه و حدیث ثقلین، عدم تحریف به نقیصه در قرآن کریم اثبات گردید. در ادامه به بیان مبحث سوّم یعنی شبهات موهِم وقوع تحریف در قرآن کریم خواهیم پرداخت.

مبحث سوّم: شبهات موهِم وقوع تحریف در قرآن کریم

اینکه عنوان مبحث سوّم، شبهات موهِم وقوع تحریف در قرآن کریم قرار داده شد، نه ادلّه قائلین به تحریف، زیرا کسی برای اثبات تحریف در قرآن کریم به این امور استناد نکرده است، اگرچه این امور می تواند به عنوان شبهاتی مطرح شود که استدلالات گذشته را زیر سؤال برده و موجب توهّم وقوع تحریف در قرآن کریم گردد؛ لذا پاسخ به این شبهات جهت تکمیل استدلالات مذکور برای اثبات عدم وقوع تحریف در قرآن کریم لازم می باشد.

شبهه اوّل: روایات موهِم وقوع تحریف در قرآن کریم

یکی از مهمترین شبهات مطرح در زمینه تحریف قرآن کریم که کسانی که شیعه را متّهم به اعتقاد به تحریف می نمایند نیز به همین شبهه استناد نموده اند، چهار طائفه از روایاتی است که در این زمینه وارد شده است که ابتدا آنها را ذکر نموده و سپس به پاسخ از آنها خواهیم پرداخت.

طائفه اولی: روایات مشتمل بر عنوان تحریف در قرآن کریم

در برخی روایات تصریح شده که قرآن موجود، توسّط عدّه ای بعد از پیامبر اکرم (ص) یا ائمّه اطهار (ع) مورد تحریف قرار گرفته است که در این زمینه به چند روایت اشاره می شود:

روایت اوّل، روایتی است که علی بن ابراهیم قمّی در تفسیر خود ذیل آیه شریفه ﴿یوم تبیضّ وجوهٌ و تسودّ وجوهٌ، فأمّا الذین اسودّت وجوههم أکفرتم بعد ایمانکم فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون[1] * و امّا الذین ابیضّت وجوههم ففی رحمة الله هم فیها خالدون[2] ﴾ نقل نموده و می فرماید: «حدثنی ابی عن صفوان بن یحیی عن ابی الجارود عن عمران بن هیثم عن مالک ابن ضمرة عن ابی ذرّ قال: «لمّا نزلت هذه الآیة، یوم تبیضّ وجوهٌ و تسودّ وجوهٌ، قال رسول الله: یرد علیّ امّتی یوم القیامة علی خمس رایات، فرایةٌ مع عجل هذه الامّة، فاسألهم ما فعلتم بالثقلین من بعدی؟ و یقولون: امّا الاکبر فحرّفناه و نبذناه وراء ظهورنا؛ و امّا الاصغر فعادیناه و ابغضناه و ظلمناه، فأقول: رِدوا النار ظِماءً مُظمَئین مسودّةً وجوهکم، ثمّ یرد علیّ رایةٌ مع فرعون هذه الامّة، فقول لهم ما فعلتم بالثقلین من بعدی، فیقولون امّا الاکبر فحرّفناه و مزّقناه و خالفناه، و امّ الاصغر فعادیناه و قاتلناه ...».[3]

روایت دوّم، روایتی است که علّامه مجلسی «رحمة الله علیه» در بحار الانوار از ابن طاووس از ابی العلاء همدانی واسطی و یحیی بن محمد بن حویج بغدادی از حذیفه نقل می فرمایند که می گوید: «فقلت یا رسول الله، و فی امّتک و اصحابک من ینتهک هذه المحارم، قال (ع): نعم یا حذیفة، جبتٌ من المنافقین یرتاس علیّ و یستعمل فی امّتی الرؤیا، و یحمل علی عاتقه دِرَّة الخزی، و یصدّ الناس عن سبیل الله، یحرّف کتاب الله و یغیّر سنّتی ...».[4]

روایت سوّم، روایتی است که علّامه مجلسی «رحمة الله علیه» در بحار الانوار از جابر از امام باقر (ع) نقل می کند که می فرمایند: «دعا رسول الله (ص) اصحابه بمنی، فقال یا ایّها الناس، انّی تارکٌ فیکم الثقلین، اما ان تمسّکتم بهما لن تضلّوا، کتاب الله و عترتی و الکعبة البیت الحرام، ثمّ قال ابو جعفر (ع): امّا کتاب الله فحرّفوا و امّا الکعبة فهدموا و امّا العترة فقتلوا و کلّ ودائع الله فقد تَبَّروا».[5]

روایت چهارم، روایتی است که شیخ صدوق «رحمة الله علیه» در خصال از جابر از پیامبر اکرم (ص) نقل می کند که فرمودند: «یجیء یوم القیامة ثلاثةٌ یشکون: المُصحَف و المسجد و العترة، یقول المصحف: یا ربِّ حرّفونی و مزّقونی و یقول المسجد یا ربِّ عطّلونی و ضیّعونی و یقول العترة یا ربّ قتلونا و طردونا و شرّدونا».[6]